حکم جلب بعد از اجراییه مهریه

پس از صدور اجراییه مهریه، در صورتی که مرد ظرف مهلت مقرر قانونی اقدام به پرداخت مهریه یا معرفی اموال قابل توقیف نکند و دادخواست اعسار او نیز رد شده باشد، زن می تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگستری، درخواست صدور حکم جلب او را مطرح کند. این حکم، ابزاری قانونی برای واداشتن مرد به ایفای تعهد مالی خود در قبال مهریه است.

مهریه یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد ازدواج است که به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود و می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. در این مسیر، پس از طی مراحل اولیه مطالبه مهریه، نوبت به مرحله اجراییه می رسد. اجراییه مهریه نقطه عطفی در روند وصول مهریه به شمار می رود که پس از آن، در صورت عدم همکاری مرد، امکان درخواست حکم جلب فراهم می آید.

مراحل قانونی مربوط به مطالبه مهریه، از زمان طرح دعوا تا اجرای نهایی، ممکن است پیچیدگی هایی داشته باشد که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف پرونده، یعنی زن و مرد، ضروری است. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و گام به گام تدوین شده است تا شرایط، مراحل، زمان بندی، مدارک لازم و نکات کلیدی مربوط به درخواست و اجرای حکم جلب پس از صدور اجراییه مهریه را به تفصیل بررسی کند. تلاش شده است تا با زبانی شیوا و دقیق، اطلاعات مورد نیاز برای اقدام آگاهانه و مسئولانه در این زمینه ارائه شود.

تبیین مفهوم اجراییه مهریه و نقش حیاتی آن در روند مطالبه

قبل از آنکه به موضوع حکم جلب بعد از اجراییه مهریه بپردازیم، لازم است درک روشنی از مفهوم اجراییه مهریه و جایگاه آن در فرآیند مطالبه مهریه داشته باشیم. اجراییه، دستوری قضایی یا ثبتی است که به موجب آن، از بدهکار خواسته می شود ظرف مهلت قانونی، دین خود را پرداخت کند یا اموالی برای توقیف معرفی نماید. اجراییه، در واقع، گام نهایی برای تبدیل یک حق ثابت شده (مانند مهریه) به عمل است و راه را برای اقدامات اجرایی بعدی، از جمله جلب، باز می کند.

اجراییه چیست؟

اجراییه مهریه به دو صورت اصلی صادر می شود:

• اجراییه دادگاهی: زمانی صادر می شود که زن دادخواست مطالبه مهریه را در دادگاه خانواده مطرح کرده و حکم قطعی بر محکومیت مرد به پرداخت مهریه را دریافت کرده باشد. پس از قطعیت حکم، زن می تواند از واحد اجرای احکام دادگاه، درخواست صدور اجراییه کند.
• اجراییه ثبتی: در صورتی که سند ازدواج در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد (که معمولاً چنین است)، زن می تواند مستقیماً به دفترخانه ای که عقد در آن جاری شده است مراجعه کرده و با درخواست رونوشت اجراییه، از طریق اداره ثبت اسناد و املاک، برای مطالبه مهریه اقدام کند. این روش معمولاً سریع تر است و در ابتدا امکان توقیف اموال را فراهم می آورد.

تفاوت کلیدی این دو در مرجع صدور و نحوه شروع فرآیند است. در اجراییه دادگاهی، ابتدا نیاز به رأی دادگاه است، در حالی که در اجراییه ثبتی، مستقیماً از طریق دفترخانه اقدام می شود.

فرآیند صدور و ابلاغ اجراییه

پس از درخواست زوجه، اجراییه صادر و به مرد ابلاغ می شود. ابلاغ صحیح و قانونی اجراییه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مبدأ محاسبه بسیاری از مهلت های قانونی، از جمله مهلت ۳۰ روزه برای درخواست اعسار، تاریخ ابلاغ محسوب می شود. ابلاغ می تواند از طریق سامانه ثنا، مأمور ابلاغ یا انتشار در روزنامه (در صورت عدم دسترسی به آدرس) صورت گیرد.

پیامدهای عدم اقدام زوج پس از ابلاغ اجراییه

پس از ابلاغ اجراییه، مرد مکلف است ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۱۰ روز برای اجراییه دادگاهی و مشخص شده در اجراییه ثبتی) یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:

1. مهریه را به طور کامل پرداخت کند.
2. اموال قابل توقیف را برای پرداخت مهریه معرفی نماید.
3. درخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند و تقاضای تقسیط مهریه را داشته باشد.

عدم انجام هیچ یک از این اقدامات توسط مرد در مهلت مقرر، زن را در موقعیت مطالبه حکم جلب بعد از اجراییه مهریه قرار می دهد. این عدم اقدام، نشان دهنده استنکاف از انجام تعهد مالی است و قانون گذار برای آن ضمانت اجرای جلب را پیش بینی کرده است.

از اجراییه تا حکم جلب

رابطه بین اجراییه و حکم جلب، یک رابطه مستقیم و علت و معلولی است. اجراییه، مرحله ای است که در آن دین مرد قطعی شده و به او مهلت داده می شود تا تعهد خود را ایفا کند. در صورتی که مرد در این مرحله به وظایف خود عمل نکند، درخواست جلب به عنوان یک اقدام قهری برای وادار کردن او به پرداخت مهریه مطرح می شود. بنابراین، حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، نه یک اقدام اولیه، بلکه نتیجه عدم همکاری و ایفای تعهد توسط مرد در مرحله اجراییه است.

شرایط اختصاصی و الزامی برای صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه

صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه نیازمند احراز شرایط حقوقی مشخصی است که رعایت هر یک از آن ها برای زن متقاضی جلب الزامی است. این شرایط اطمینان می دهند که حق زن به درستی ثابت شده و مرد نیز فرصت های قانونی خود را برای دفاع یا پرداخت مهریه از دست داده است.

الف) قطعی شدن حکم مهریه

یکی از اساسی ترین شرایط برای هرگونه اقدام اجرایی، از جمله حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، این است که حکم صادره از دادگاه مبنی بر محکومیت مرد به پرداخت مهریه، قطعیت یافته باشد. به این معنا که تمامی مراحل دادرسی، از جمله واخواهی، تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی (در صورت امکان و شرایط قانونی) طی شده و هیچ راه اعتراض عادی دیگری برای مرد وجود نداشته باشد. تا زمانی که حکم قطعی نشده باشد، امکان صدور اجراییه و به تبع آن، حکم جلب وجود ندارد.

ب) ابلاغ صحیح و قانونی اجراییه به زوج

ابلاغ صحیح و قانونی اجراییه به مرد از اهمیت حیاتی برخوردار است. مرد باید به طور رسمی و از مجاری قانونی از صدور اجراییه مطلع شده باشد. این ابلاغ به او فرصت می دهد تا در مهلت مقرر قانونی، اقدامات لازم را انجام دهد. اگر ابلاغ به صورت صحیح انجام نشده باشد (مثلاً به آدرس اشتباه ارسال شده یا مرد مطلع نشده باشد)، مرد می تواند به این موضوع اعتراض کند و در صورت اثبات، اقدامات اجرایی بعدی، از جمله حکم جلب، متوقف یا باطل شود.

پ) انقضای مهلت قانونی ۳۰ روزه از تاریخ ابلاغ اجراییه

پس از ابلاغ اجراییه مهریه به مرد، او به مدت ۳۰ روز فرصت دارد تا یکی از سه اقدام اصلی را انجام دهد: پرداخت مهریه، معرفی مال قابل توقیف، یا تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقاضای تقسیط آن. این مهلت، یک فرصت قانونی برای مرد محسوب می شود. درخواست حکم جلب بعد از اجراییه مهریه توسط زن، تنها پس از انقضای این مهلت ۳۰ روزه و در صورت عدم انجام اقدامات فوق توسط مرد، امکان پذیر است. در واقع، این مهلت برای درخواست جلب توسط زوجه حیاتی است و قبل از پایان آن، درخواست جلب معمولاً رد خواهد شد.

ت) عدم پرداخت مهریه یا عدم معرفی مال قابل توقیف توسط زوج

اصلی ترین شرط برای درخواست حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، این است که مرد پس از ابلاغ اجراییه، مهریه را پرداخت نکرده و یا مالی برای توقیف و تأمین مهریه معرفی نکرده باشد. اگر مرد، حتی بخش کوچکی از مهریه را پرداخت کرده باشد یا مالی را معرفی کند که کفاف مهریه را بدهد و زن به آن دسترسی داشته باشد، صدور حکم جلب ممکن است با مشکل مواجه شود.

ث) عدم اثبات اعسار یا رد دادخواست اعسار زوج

همانطور که ذکر شد، مرد حق دارد ظرف ۳۰ روز پس از ابلاغ اجراییه، دادخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم کند. اگر دادگاه اعسار مرد را بپذیرد و مهریه را تقسیط کند، دیگر امکان صدور حکم جلب به دلیل عدم پرداخت مهریه وجود ندارد، مگر اینکه مرد اقساط تعیین شده را نیز پرداخت نکند. بنابراین، برای صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، لازم است که یا مرد اصلاً دادخواست اعسار نداده باشد، یا اگر داده، دادگاه آن را رد کرده و اعسار او ثابت نشده باشد.

ج) عدم رضایت زوجه یا عدم توافق بر تقسیط مهریه

در هر مرحله ای از پرونده، حتی پس از صدور اجراییه و قبل از جلب، اگر زن با مرد به توافق برسد (مثلاً بر تقسیط مهریه به نحوی دیگر، بخشیدن بخشی از آن، یا دادن مهلت بیشتر)، حکم جلب یا به طور کلی اقدامات اجرایی متوقف خواهد شد. اراده و رضایت زن در این مرحله بسیار مهم است و می تواند مسیر پرونده را تغییر دهد.

مراحل گام به گام دریافت حکم جلب از دادگاه (پس از اجراییه)

دریافت حکم جلب بعد از اجراییه مهریه یک فرآیند حقوقی مرحله به مرحله است که باید با دقت و رعایت جزئیات انجام شود. این مراحل به زن کمک می کند تا با آگاهی کامل، حق خود را از طریق قانون پیگیری کند.

مرحله اول: مراجعه به واحد اجرای احکام مدنی دادگاه (شعبه صادرکننده اجراییه)

پس از آنکه اجراییه مهریه به مرد ابلاغ شد و مهلت های قانونی (به ویژه مهلت ۳۰ روزه اعسار) منقضی گردید و مرد هیچ یک از اقدامات لازم را انجام نداد، زن (یا وکیل قانونی او) باید به واحد اجرای احکام مدنی دادگاهی که حکم مهریه را صادر کرده و اجراییه از آنجا جریان یافته است، مراجعه کند. در این واحد، درخواست صدور حکم جلب ثبت می شود.

ارائه درخواست کتبی صدور حکم جلب: زن باید یک درخواست کتبی تنظیم و به مسئول واحد اجرا ارائه دهد. این درخواست باید شامل مشخصات کامل زن و مرد، شماره پرونده اجرایی، تاریخ ابلاغ اجراییه و تأکید بر عدم پرداخت مهریه یا عدم معرفی مال توسط مرد باشد. تنظیم دقیق این درخواست می تواند به تسریع روند کمک کند.

مرحله دوم: ارائه مدارک لازم و ضروری

برای بررسی درخواست و صدور حکم جلب، ارائه مدارک زیر الزامی است:

• مدارک هویتی خواهان (شناسنامه و کارت ملی زوجه): برای احراز هویت درخواست کننده.
• اصل و کپی حکم قطعی مهریه: سندی که محکومیت مرد به پرداخت مهریه را تأیید می کند.
• اصل و کپی اجراییه مهریه (با مهر ابلاغ): نشان دهنده ابلاغ قانونی اجراییه به مرد و آغاز مهلت های قانونی.
• وکالت نامه رسمی (در صورت اقدام از طریق وکیل): اگر زن از طریق وکیل اقدام می کند، وکالت نامه معتبر باید ارائه شود.
• مدارک مربوط به عدم پرداخت مهریه یا عدم معرفی مال: این مورد معمولاً از طریق استعلامات واحد اجرا یا گزارش های مأمور ابلاغ تأیید می شود.
• رأی دادگاه در خصوص رد اعسار زوج (در صورت وجود): اگر مرد دادخواست اعسار داده و رد شده باشد، ارائه این رأی ضروری است.

مرحله سوم: بررسی درخواست توسط قاضی یا مسئول اجرا

پس از ارائه درخواست و مدارک، قاضی یا مسئول واحد اجرای احکام، پرونده را بررسی می کند. این بررسی شامل اطمینان از احراز تمامی شرایط قانونی برای صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه است. برای مثال، بررسی می شود که آیا مهلت ۳۰ روزه اعسار منقضی شده، آیا مرد دادخواست اعسار داده و رد شده یا خیر، و آیا مهریه پرداخت شده است یا خیر.

مرحله چهارم: صدور برگ جلب

در صورت احراز تمامی شرایط، قاضی دستور صدور برگ جلب را صادر می کند. برگ جلب حاوی مشخصات مرد (جلب شونده)، مشخصات زن (جلب کننده)، شماره پرونده، و علت جلب (عدم پرداخت مهریه پس از اجراییه) است. همچنین ممکن است دستورات خاصی مانند اجازه ورود به مخفیگاه در آن قید شود.

صدور حکم جلب مهریه، تنها در صورتی میسر است که حکم قطعی مهریه صادر و اجراییه به مرد ابلاغ شده باشد و او ظرف مهلت ۳۰ روزه، مهریه را نپرداخته یا اعسارش رد شده باشد.

مرحله پنجم: پیگیری و اجرای حکم جلب

پس از صدور برگ جلب، زن یا وکیل او باید با در دست داشتن این برگ، به کلانتری یا پاسگاه محل اقامت مرد مراجعه کرده و درخواست اجرای حکم جلب را ارائه دهد. ضابطین دادگستری (مأموران کلانتری) موظف به اجرای دستور قضایی هستند. همکاری و پیگیری زن با ضابطین در این مرحله، برای اجرای موفقیت آمیز حکم جلب، اهمیت زیادی دارد. پس از جلب مرد، او به واحد اجرای احکام تحویل داده می شود تا قاضی در خصوص وضعیت او (پرداخت مهریه، معرفی مال، یا پذیرش اعسار مجدد در شرایط خاص) تصمیم گیری کند.

قانون جدید مهریه و تأثیر آن بر حکم جلب پس از اجراییه (محدودیت ۱۱۰ سکه)

قوانین مربوط به مهریه و ضمانت اجرای آن، به ویژه در خصوص حبس و جلب، در طول زمان دستخوش تغییراتی شده اند که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف پرونده حیاتی است. مهم ترین تغییر، مربوط به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است که محدودیت ۱۱۰ سکه را برای ضمانت اجرای حبس تعیین کرده است.

تشریح ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و محدودیت ۱۱۰ سکه

بر اساس این قانون، اگر مهریه زن بیش از ۱۱۰ سکه بهار آزادی (یا معادل آن) باشد، مرد تنها برای ۱۱۰ سکه از مهریه زندانی یا جلب می شود. به عبارت دیگر، ضمانت اجرای کیفری (حبس) تنها برای ۱۱۰ سکه اول مهریه اعتبار دارد. این بدان معناست که اگر مرد این میزان از مهریه را پرداخت کند یا اعسار او برای این میزان پذیرفته شود، دیگر نمی توان او را به دلیل بدهی مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه جلب و حبس کرد.

این قانون با هدف کاهش تعداد زندانیان مهریه که به دلیل ناتوانی مالی قادر به پرداخت مهریه های سنگین نبودند، به تصویب رسیده است. این تغییر در قانون، به هیچ وجه حق زن برای دریافت تمامی مهریه خود را از بین نمی برد، بلکه فقط نحوه اعمال ضمانت اجرای حبس را محدود می کند.

توضیح این نکته که زن حق دریافت تمامی مهریه خود را دارد، اما ضمانت اجرای حبس (جلب) فقط برای ۱۱۰ سکه است

بسیاری به اشتباه تصور می کنند که بر اساس قانون جدید، زن فقط می تواند ۱۱۰ سکه از مهریه خود را مطالبه کند. این تصور کاملاً نادرست است. زن حق دارد تمامی مهریه تعیین شده در سند ازدواج را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت کل مهریه است. اما تفاوت در اینجاست که برای مهریه تا ۱۱۰ سکه، اگر مرد از پرداخت آن خودداری کند و اعسارش نیز ثابت نشود، زن می تواند با درخواست حکم جلب بعد از اجراییه مهریه او را زندانی کند.

وضعیت مهریه های مازاد بر ۱۱۰ سکه: راه های وصول و عدم امکان جلب مگر در صورت اثبات امتناع عمدی با وجود تمکن

برای مهریه هایی که مازاد بر ۱۱۰ سکه هستند، زن نمی تواند مرد را جلب یا زندانی کند، حتی اگر اجراییه صادر شده باشد. راهکار قانونی برای وصول این بخش از مهریه، توقیف اموال مرد است. یعنی زن می تواند اموال شناسایی شده از مرد را توقیف کرده و از طریق مزایده یا روش های قانونی دیگر، مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه خود را وصول کند.

تنها استثنا در این قاعده، حالتی است که زن بتواند ثابت کند مرد با وجود تمکن مالی (یعنی داشتن اموال و دارایی)، عمداً از پرداخت مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه خودداری می کند. در این صورت، با اثبات امتناع عمدی، امکان صدور حکم جلب مجدداً فراهم خواهد شد، اما اثبات این موضوع در دادگاه پیچیدگی های خاص خود را دارد و نیازمند دلایل و مدارک مستدل است.

مدت زمان صدور و اعتبار قانونی حکم جلب مهریه

آگاهی از مدت زمان صدور و اعتبار حکم جلب بعد از اجراییه مهریه برای هر دو طرف پرونده، به ویژه زنانی که به دنبال احقاق حق خود هستند و مردانی که نگران پیامدهای حقوقی هستند، ضروری است. این اطلاعات به مدیریت انتظارات و برنامه ریزی برای اقدامات بعدی کمک می کند.

مدت زمان صدور: از زمان درخواست تا صدور (معمولاً ۷ تا ۲۰ روز کاری در صورت تکمیل بودن مدارک و عدم پیچیدگی)

مدت زمان لازم برای صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه می تواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر تمامی مدارک لازم برای صدور حکم جلب کامل باشد و پرونده پیچیدگی خاصی نداشته باشد (مانند عدم اعتراض مرد به ابلاغ اجراییه یا رد قطعی اعسار)، معمولاً از زمان تقدیم درخواست کتبی توسط زن به واحد اجرای احکام تا زمان صدور برگ جلب، بین ۷ تا ۲۰ روز کاری زمان می برد. عواملی مانند حجم کاری و شلوغی شعبه اجرای احکام، تعطیلات رسمی و نحوه پیگیری درخواست، می توانند بر این زمان تأثیرگذار باشند.

اگر زن از ابتدا برای مطالبه مهریه اقدام نکرده و بخواهد کل فرآیند را از دادخواست مطالبه مهریه تا صدور اجراییه و سپس حکم جلب طی کند، این مسیر ممکن است بین ۲ تا ۳ ماه یا حتی بیشتر به طول انجامد.

مدت اعتبار حکم جلب: تا زمان اجرای حکم، پرداخت مهریه، گذشت زوجه یا پذیرش اعسار (بدون تاریخ انقضای مشخص مگر در موارد خاص که نیاز به تمدید دارد)

بر خلاف برخی احکام جلب کیفری که ممکن است دارای مهلت اعتبار مشخصی باشند، حکم جلب بعد از اجراییه مهریه معمولاً فاقد تاریخ انقضای مشخص است. این حکم تا زمانی معتبر است که یکی از این شرایط محقق شود:

1. اجرای حکم: مرد جلب و بازداشت شود.
2. پرداخت مهریه: مرد مهریه یا اقساط آن را به طور کامل پرداخت کند.
3. گذشت زوجه: زن از حق خود برای جلب مرد صرف نظر کند (بخشش، توافق جدید).
4. پذیرش اعسار: دادگاه درخواست اعسار مرد را بپذیرد و مهریه را تقسیط کند.

در برخی موارد خاص، ممکن است برگ جلب صادر شده، دارای مهلت اعتبار مشخصی باشد (مثلاً یک ماهه). در چنین مواردی، اگر در این مهلت حکم جلب اجرا نشود، زن یا وکیل او باید مجدداً به واحد اجرا مراجعه کرده و درخواست تمدید یا صدور برگ جلب جدید را ارائه دهد.

نکات کاربردی در اجرای حکم جلب (که اغلب نادیده گرفته می شوند)

برای اجرای مؤثر حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، لازم است به نکات زیر توجه شود:

• محدوده جغرافیایی اعتبار: حکم جلب فقط در حوزه قضایی دادگاهی که آن را صادر کرده است، معتبر و لازم الاجرا است. اگر مرد در حوزه قضایی دیگری باشد، باید نیابت قضایی اخذ شود.
• ضرورت همراه داشتن اصل برگ جلب و کارت شناسایی توسط زوجه یا وکیل: ضابطین دادگستری تنها با مشاهده اصل برگ جلب و احراز هویت درخواست کننده، اقدام به جلب می کنند.
• محدودیت زمانی اجرا: اجرای حکم جلب معمولاً از طلوع تا غروب آفتاب مجاز است، مگر اینکه قاضی در برگ جلب، اجازه اجرای آن را در هر ساعتی از شبانه روز صادر کرده باشد.
• لزوم درج اجازه ورود به مخفیگاه در برگ جلب برای ورود به منزل زوج: بدون دستور صریح قاضی در برگ جلب، مأموران حق ورود به منزل یا مخفیگاه مرد را برای جلب ندارند.
• گزارش مأموران: در صورت عدم امکان جلب (مثلاً عدم حضور مرد در آدرس مشخص یا مخفی شدن او)، مأموران کلانتری گزارش عدم اجرای حکم را به واحد اجرا ارائه می دهند و زوجه باید مجدداً پیگیری کند.

راه های لغو یا جلوگیری از اجرای حکم جلب مهریه (ویژه زوج)

مردانی که حکم جلب بعد از اجراییه مهریه برایشان صادر شده است، راه های قانونی برای جلوگیری از اجرای این حکم یا لغو آن دارند. آگاهی از این راه حل ها به مردان کمک می کند تا وضعیت حقوقی خود را مدیریت کرده و از بازداشت احتمالی جلوگیری کنند.

الف) پرداخت کامل مهریه یا مبلغ مورد مطالبه

ساده ترین و اصلی ترین راه برای لغو یا جلوگیری از اجرای حکم جلب، پرداخت کامل مهریه یا مبلغی است که زن بابت آن درخواست جلب کرده است. به محض پرداخت کامل دین، علت جلب از بین می رود و حکم جلب بلافاصله لغو می شود. این پرداخت باید به واحد اجرای احکام صورت گیرد و رسید آن ارائه شود.

ب) معرفی مال و اموال قابل توقیف

در صورتی که مرد توانایی پرداخت نقدی مهریه را نداشته باشد، می تواند اموال و دارایی های خود را به واحد اجرای احکام معرفی کند که ارزش آن ها کفاف مهریه یا بخشی از آن را بدهد. این اموال توقیف و از طریق مزایده به فروش می رسند تا مهریه زن پرداخت شود. معرفی مال تا قبل از اجرای حکم جلب می تواند مانع از بازداشت مرد شود.

پ) تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

مهلت طلایی ۳۰ روزه پس از ابلاغ اجراییه: همانطور که قبلاً اشاره شد، مرد به محض ابلاغ اجراییه مهریه، ۳۰ روز فرصت دارد تا با ارائه دادخواست اعسار، ادعای ناتوانی مالی خود را به دادگاه ثابت کند و درخواست تقسیط مهریه را داشته باشد. اگر مرد در این مهلت اقدام کند و دادگاه اعسار او را بپذیرد، حکم جلب صادر نخواهد شد و اگر صادر شده باشد، لغو می گردد.

مدارک و شواهد لازم برای اثبات اعسار: برای اثبات اعسار، مرد باید مدارکی دال بر عدم تمکن مالی خود ارائه دهد. این مدارک شامل:

• استشهادیه از ۴ نفر شاهد که از وضعیت مالی او مطلع هستند و تأیید می کنند که او توان پرداخت ندارد.
• لیست اموال و دارایی های خود (که نشان دهد اموالی جز مستثنیات دین ندارد).
• مدارک مربوط به شغل، درآمد و هزینه های زندگی.

نتایج پذیرش اعسار: تقسیط مهریه و لغو حکم جلب: در صورت پذیرش دادخواست اعسار، دادگاه مهریه را به صورت پیش قسط و اقساط ماهانه تعیین می کند. با تقسیط مهریه، حکم جلب لغو شده و مرد از بازداشت رها می شود. اما نکته مهم این است که عدم پرداخت هر یک از اقساط، مجدداً امکان درخواست جلب را برای زن فراهم می کند.

ت) جلب رضایت زوجه

یکی از مؤثرترین راه ها برای لغو حکم جلب، مذاکره و جلب رضایت زن است. مرد می تواند با زن توافق کند، مهلت بیشتری بگیرد، بخشی از مهریه را ببخشد، یا بر سر یک برنامه پرداخت جدید به توافق برسد. در صورت رضایت کتبی زن، حکم جلب لغو خواهد شد. این توافق می تواند در دادگاه یا به صورت رسمی در دفتر اسناد رسمی ثبت شود.

ث) اعتراض به اجراییه (در موارد خاص و با دلایل قانونی محکم)

در موارد نادری، مرد می تواند به خود اجراییه اعتراض کند. این اعتراض زمانی ممکن است که اشکالات قانونی در صدور یا ابلاغ اجراییه وجود داشته باشد. مثلاً اگر ابلاغ اجراییه به صورت صحیح انجام نشده باشد یا اشکالی در رأی دادگاه اولیه وجود داشته که نادیده گرفته شده باشد. این اعتراض نیازمند دلایل و مستندات حقوقی قوی است و باید در مهلت های قانونی انجام شود.

ج) عدم پرداخت اقساط مهریه: (نکته مهم: در صورت تقسیط و عدم پرداخت اقساط، زوجه می تواند مجدداً درخواست جلب کند)

بسیار مهم است که بدانیم اگر دادگاه مهریه را تقسیط کند و مرد متعهد به پرداخت اقساط شود، این تقسیط به منزله لغو دائمی حکم جلب نیست. در صورتی که مرد هر یک از اقساط تعیین شده را در موعد مقرر پرداخت نکند، زن می تواند مجدداً با مراجعه به واحد اجرای احکام، درخواست صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه (به دلیل عدم پرداخت اقساط) را مطرح کند. در این حالت، مراحل مجدداً تکرار می شود و مرد با خطر بازداشت مواجه خواهد شد.

هزینه های مربوط به دریافت حکم جلب مهریه

درک هزینه های مرتبط با مطالبه مهریه و دریافت حکم جلب بعد از اجراییه مهریه برای برنامه ریزی مالی و حقوقی ضروری است. این هزینه ها شامل مراحل مختلف دادرسی و اجرای احکام می شود.

هزینه های دادرسی مراحل قبلی (دادخواست مطالبه مهریه) و نحوه محاسبه آن

اصولاً، مطالبه مهریه از طریق دادگاه (به جز درخواست های ثبتی) مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی است. این هزینه ها بر اساس تعرفه خدمات قضایی و متناسب با میزان مهریه مورد مطالبه محاسبه می شود. نحوه محاسبه به شرح زیر است:

• برای مهریه تا مبلغ ۲۰ میلیون تومان: ۲.۵ درصد از ارزش خواسته (مهریه).
• برای مهریه بیش از ۲۰ میلیون تومان: ۳.۵ درصد از ارزش خواسته.

این هزینه ها در مراحل بدوی، تجدیدنظر و فرجام خواهی نیز ممکن است تکرار شوند. پرداخت این هزینه ها برای شروع و پیشبرد پرونده مطالبه مهریه الزامی است و تا زمانی که حکم قطعی صادر نشود، نمی توان برای اجراییه و جلب اقدام کرد.

عدم وجود هزینه مستقیم برای صدور خود برگ جلب از واحد اجرا

نکته مهم این است که برای صدور خود برگ جلب از واحد اجرای احکام، معمولاً هزینه مستقیمی دریافت نمی شود. به عبارت دیگر، پس از پرداخت هزینه های دادرسی مراحل اولیه و صدور حکم قطعی و اجراییه، درخواست حکم جلب بعد از اجراییه مهریه در واحد اجرا نیازمند پرداخت هزینه جدیدی نیست. این درخواست، بخشی از فرآیند اجراییه و وصول دین محسوب می شود.

هزینه های احتمالی وکیل و مشاوره حقوقی

اگر زن تصمیم بگیرد برای پیگیری پرونده مهریه و دریافت حکم جلب از خدمات وکیل یا مشاور حقوقی استفاده کند، باید هزینه های حق الوکاله وکیل را نیز در نظر بگیرد. این هزینه ها بسته به میزان مهریه، پیچیدگی پرونده، شهر محل دادرسی و توافق با وکیل، متفاوت خواهد بود. اگرچه حضور وکیل اجباری نیست، اما می تواند به دلیل آشنایی با رویه های قضایی و حقوقی، به تسریع و افزایش اثربخشی فرآیند کمک شایانی کند.

نکات مهم و توصیه های حقوقی تخصصی

در فرآیند پیچیده و حساس مطالبه مهریه و حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، توجه به برخی نکات و توصیه های حقوقی می تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و به احقاق حق به بهترین شکل کمک کند. این توصیه ها برای هر دو طرف پرونده، یعنی زن و مرد، کاربردی خواهد بود.

اهمیت مشاوره حقوقی با وکیل متخصص خانواده در تمامی مراحل

مسائل حقوقی خانواده، به ویژه مهریه، دارای ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خود هستند. قوانین دائماً در حال تغییر و رویه های قضایی نیز ممکن است متفاوت باشند. بنابراین، اکیداً توصیه می شود که از همان ابتدا، با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت شود. وکیل می تواند بهترین راهکار را با توجه به شرایط خاص هر پرونده ارائه دهد، در تنظیم دادخواست ها و درخواست ها کمک کند، مدارک لازم را تکمیل نماید و در تمامی مراحل دادرسی و اجرا، از حقوق موکل خود دفاع کند. این مشاوره می تواند از هدر رفتن زمان و منابع جلوگیری کند.

پیگیری مداوم پرونده در واحد اجرای احکام

پس از ارائه درخواست صدور اجراییه و سپس درخواست حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، پیگیری مداوم پرونده در واحد اجرای احکام بسیار مهم است. گاهی پرونده ها به دلیل نقص مدارک، شلوغی واحد اجرا یا سایر دلایل، به تعویق می افتند. پیگیری منظم، اطمینان می دهد که پرونده در جریان است و در صورت بروز هرگونه مشکل، می توان به سرعت برای رفع آن اقدام کرد. مراجعه حضوری به واحد اجرا یا تماس با آن ها می تواند در این زمینه کمک کننده باشد.

حفظ مستندات و مکاتبات قانونی

تمامی اسناد و مدارک مربوط به پرونده مهریه، از جمله عقدنامه، دادخواست ها، آرای دادگاه، اجراییه ها، برگه های ابلاغ، رسید پرداخت ها، و هرگونه مکاتبه با دادگاه یا طرف مقابل، باید به دقت نگهداری شود. این مستندات در هر مرحله ای از پرونده، به ویژه در صورت بروز اختلاف یا نیاز به اثبات موضوعی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

تفاوت جلب حقوقی (مهریه) با جلب کیفری (متهم) و پیامدهای هر یک

مهم است که تفاوت بین جلب حقوقی (مانند حکم جلب بعد از اجراییه مهریه) و جلب کیفری را بدانیم. جلب کیفری مربوط به متهمان جرائم کیفری است و هدف آن حضور فرد در تحقیقات یا محاکمه است. اما جلب حقوقی (مدنی) در مواردی مانند عدم پرداخت مهریه صورت می گیرد و هدف آن، وادار کردن فرد به ایفای یک تعهد مالی است. پیامدهای این دو نوع جلب متفاوت است. در جلب حقوقی مهریه، آزادی فرد با پرداخت دین یا پذیرش اعسار میسر می شود و معمولاً سابقه کیفری برای فرد ایجاد نمی کند.

اهمیت دقت در اطلاعات هویتی و آدرس زوج در برگ جلب

برای اجرای موفقیت آمیز حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، دقت در اطلاعات هویتی کامل و صحیح مرد (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی) و همچنین آدرس دقیق محل اقامت یا کار او در برگ جلب، حیاتی است. هرگونه نقص یا اشتباه در این اطلاعات می تواند منجر به عدم اجرای حکم جلب توسط ضابطین دادگستری شود. در صورت تغییر آدرس مرد، زن باید بلافاصله این موضوع را به واحد اجرای احکام اطلاع دهد.

سوالات متداول

آیا بلافاصله بعد از صدور اجراییه، مرد جلب می شود؟

خیر، بلافاصله پس از صدور اجراییه، مرد جلب نمی شود. پس از ابلاغ اجراییه به مرد، او مهلت قانونی (معمولاً ۳۰ روز) دارد تا مهریه را پرداخت کند، اموالی معرفی کند یا دادخواست اعسار دهد. درخواست حکم جلب توسط زن، تنها پس از انقضای این مهلت و عدم انجام اقدامات لازم توسط مرد امکان پذیر است.

مهلت ۳۰ روزه اعسار بعد از ابلاغ اجراییه برای چیست؟

مهلت ۳۰ روزه پس از ابلاغ اجراییه، فرصتی است که قانون گذار به مرد می دهد تا با تقدیم دادخواست اعسار، ادعای ناتوانی مالی خود را ثابت کند و از دادگاه بخواهد مهریه را برای او تقسیط کند. در صورت پذیرش اعسار، مرد از جلب و بازداشت رها می شود و مهریه را به صورت اقساط می پردازد.

اگر مرد اموالی نداشته باشد، آیا باز هم جلب می شود؟

بله، اگر مرد اموالی نداشته باشد اما اعسار او نیز ثابت نشود (یا اصلاً دادخواست اعسار ندهد)، زن می تواند حکم جلب بعد از اجراییه مهریه را برای او دریافت کند. جلب در این حالت به منظور وادار کردن مرد به پرداخت مهریه یا حداقل معرفی اموال یا اثبات اعسار او صورت می گیرد.

آیا می توان همزمان با درخواست اجراییه، حکم جلب هم درخواست کرد؟

خیر، امکان درخواست همزمان اجراییه و حکم جلب وجود ندارد. ابتدا باید اجراییه صادر و به مرد ابلاغ شود و مهلت قانونی او برای پرداخت یا اعسار منقضی گردد. پس از آن و در صورت عدم انجام تعهد، زن می تواند درخواست صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه را مطرح کند.

اگر مرد مهریه را قسط بندی کند و قسط ها را نپردازد، آیا دوباره حکم جلب صادر می شود؟

بله، در صورتی که دادگاه مهریه را تقسیط کند و مرد هر یک از اقساط را در موعد مقرر پرداخت نکند، زن می تواند مجدداً با مراجعه به واحد اجرای احکام، درخواست صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه را به دلیل عدم پرداخت اقساط معوقه مطرح کند.

آیا حکم جلب مهریه برای مهریه های بالای ۱۱۰ سکه هم صادر می شود؟

بر اساس قانون جدید مهریه، حکم جلب بعد از اجراییه مهریه و حبس فقط برای ۱۱۰ سکه بهار آزادی (یا معادل آن) صادر می شود. برای مهریه های مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن می تواند اموال مرد را توقیف کند، مگر اینکه بتواند ثابت کند مرد با وجود تمکن مالی، عمداً از پرداخت مهریه خودداری می کند.

بعد از گرفتن برگ جلب مهریه چه باید کرد؟

پس از دریافت برگ جلب مهریه از واحد اجرای احکام، زن یا وکیل او باید با در دست داشتن اصل این برگ و کارت شناسایی معتبر، به کلانتری یا پاسگاه محل اقامت مرد مراجعه کرده و درخواست اجرای حکم جلب را به ضابطین قضایی ارائه دهد.

آیا برای اجرای حکم جلب می توان وارد منزل مرد شد؟

خیر، مأموران نمی توانند بدون اجازه صریح قاضی که در برگ جلب قید شده باشد، وارد منزل یا مخفیگاه مرد شوند. اگر قاضی اجازه ورود به مخفیگاه را صادر کرده باشد، مأموران با رعایت تشریفات قانونی می توانند وارد شوند.

نقش وکیل در این مرحله از پرونده چیست؟

وکیل متخصص خانواده می تواند در تمامی مراحل، از تنظیم درخواست صدور حکم جلب بعد از اجراییه مهریه و ارائه مدارک تا پیگیری اجرای حکم در کلانتری، نقش حیاتی ایفا کند. وکیل با آگاهی از قوانین و رویه های قضایی، می تواند به سرعت و دقت پرونده را پیش ببرد و از حقوق موکل خود دفاع کند.

چگونه می توان از حکم جلب جلوگیری کرد؟

مرد می تواند با پرداخت کامل مهریه، معرفی اموال قابل توقیف، تقدیم دادخواست اعسار (و پذیرش آن)، یا جلب رضایت زن (توافق بر تقسیط یا بخشش)، از صدور یا اجرای حکم جلب بعد از اجراییه مهریه جلوگیری کند.

نتیجه گیری

حکم جلب بعد از اجراییه مهریه، ابزاری قانونی و مهم برای زنانی است که پس از طی مراحل قانونی مطالبه مهریه و صدور اجراییه، همچنان با عدم همکاری مرد در پرداخت حقوق مالی خود مواجه هستند. این فرآیند، از قطعی شدن حکم مهریه و ابلاغ صحیح اجراییه آغاز شده و در صورت عدم پرداخت یا عدم اثبات اعسار از سوی مرد، به صدور برگ جلب منجر می شود.

آگاهی از شرایط دقیق، مراحل گام به گام، محدودیت های قانونی (مانند سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای حبس) و همچنین راه های جلوگیری یا لغو حکم جلب برای هر دو طرف پرونده حیاتی است. مردان باید بدانند که با پرداخت مهریه، معرفی مال یا اثبات اعسار، می توانند از پیامدهای جلب و بازداشت جلوگیری کنند. در سوی دیگر، زنان نیز باید با دقت و پیگیری مستمر و با رعایت تمامی نکات حقوقی، حق قانونی خود را دنبال کنند.

مشاوره با وکلای متخصص در امور خانواده، در تمامی مراحل این فرآیند، می تواند نقش تعیین کننده ای در تسریع و موفقیت آمیز بودن روند پرونده داشته باشد. این آگاهی و اقدام مسئولانه، به هر دو طرف کمک می کند تا در یک چارچوب قانونی و با حداقل تنش های احتمالی، به نتیجه مطلوب دست یابند.