نمونه دادخواست اجراییه چک: کامل، قانونی و آماده (دانلود)
نمونه دادخواست اجراییه چک
دادخواست اجرائیه چک صیاد یک راهکار قانونی سریع و موثر است که به دارنده چک برگشتی این امکان را می دهد تا بدون نیاز به طی کردن روند طولانی دادرسی عادی و دریافت حکم قطعی، مستقیماً از طریق دادگاه درخواست صدور اجرائیه برای وصول طلب خود را بنماید. این فرآیند، وصول وجه چک برگشتی را با سرعت و کارایی بالاتری میسر می سازد و به دارندگان چک کمک می کند تا حقوق خود را به بهترین شکل ممکن پیگیری کنند.
چک های صیاد به واسطه ویژگی های منحصربه فرد و ارتباطشان با سامانه یکپارچه صیاد، از اعتبار بالایی در مبادلات اقتصادی کشور برخوردارند. اما گاهی با وجود تمام تمهیدات، این چک ها نیز ممکن است با عدم پرداخت روبرو شوند و برگشت بخورند. در چنین شرایطی، آگاهی از مسیرهای قانونی برای وصول مطالبات، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله به صورت جامع و گام به گام به بررسی دادخواست اجرائیه چک صیاد خواهیم پرداخت و تمامی ابعاد حقوقی، شرایط، مدارک لازم و نمونه ای کاربردی از این دادخواست را تشریح می کنیم تا افراد بتوانند با آگاهی کامل در مسیر قانونی احقاق حق خود گام بردارند.
اجرائیه چک چیست و چرا راهکاری سریع تر است؟
در نظام حقوقی ایران، روش های گوناگونی برای وصول مطالبات ناشی از چک برگشتی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی ها و فرآیندهای خاص خود هستند. در میان این روش ها، اجرائیه چک که بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷) بنیان گذاشته شده، به دلیل سرعت و کارایی بالاتر، به گزینه ای محبوب برای دارندگان چک های برگشتی صیاد تبدیل شده است.
ماهیت حقوقی اجرائیه چک
اجرائیه چک، برخلاف دعوای حقوقی مطالبه وجه چک که مستلزم طرح دعوا، تشکیل جلسات دادرسی و در نهایت صدور حکم قطعی دادگاه است، فرآیندی مستقیم تر و بدون نیاز به صدور حکم ابتدایی است. در واقع، با احراز شرایط مندرج در ماده ۲۳ قانون صدور چک، دادگاه مستقیماً دستور به صدور اجرائیه می دهد. این بدان معناست که چک برگشتی، به شرط رعایت شرایط قانونی، از قدرت اجرایی مشابه با احکام قطعی دادگاه برخوردار می شود و به دارنده آن این امکان را می دهد که به سرعت اقدام به توقیف اموال صادرکننده نماید. ماهیت حقوقی اجرائیه چک، بر مبنای سند لازم الاجرا بودن چک استوار است؛ به این معنی که قانون گذار برای تسهیل وصول مطالبات و افزایش اعتبار چک، به آن قدرت اجرایی بخشیده است.
مبنای قانونی: ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷)
ستون فقرات و اساس قانونی اجرائیه چک، ماده ۲۳ قانون صدور چک است که در سال ۱۳۹۷ مورد اصلاح و بازنگری قرار گرفت. این ماده، شرایط و ضوابط دقیقی را برای صدور اجرائیه چک تعیین کرده است. هدف از این اصلاحیه، تسریع در روند وصول مطالبات چک های برگشتی و کاهش پرونده های ورودی به دادگاه ها بود. بر اساس این ماده، دارنده چک می تواند با ارائه گواهینامه عدم پرداخت، مستقیماً از دادگاه صالح درخواست صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک و خسارات مربوطه را بنماید. دادگاه نیز در صورت احراز شرایط سه گانه این ماده، مکلف به صدور اجرائیه است. این ماده، قدرت اجرایی بی سابقه ای به چک های صیاد بخشیده و مسیر وصول وجه را بسیار هموارتر کرده است.
مزایای بی واسطه انتخاب اجرائیه چک
انتخاب مسیر اجرائیه چک به جای دادخواست مطالبه وجه عادی، مزایای چشمگیری را برای دارنده چک به ارمغان می آورد که از مهمترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت بالاتر در رسیدگی و وصول: فرآیند اجرائیه چک، زمان بسیار کمتری نسبت به دادرسی عادی نیاز دارد. از آنجایی که نیازی به تشکیل جلسات متعدد دادرسی و صدور حکم قطعی نیست، دارنده چک می تواند به سرعت بیشتری به طلب خود دست یابد.
- امکان توقیف اموال از همان ابتدا: یکی از بزرگترین مزایای اجرائیه چک، این است که دارنده چک می تواند به محض صدور اجرائیه و ابلاغ آن، درخواست توقیف اموال صادرکننده را بنماید. این اقدام، اهرم فشار قدرتمندی برای صادرکننده ایجاد می کند و از انتقال احتمالی اموال توسط بدهکار جلوگیری می کند.
- کاهش پیچیدگی های دادرسی: دادرسی عادی، اغلب با مراحل پیچیده، دفاعیات گوناگون و اطاله دادرسی همراه است. در حالی که در فرآیند اجرائیه چک، با احراز شرایط ماده ۲۳، پیچیدگی های حقوقی به مراتب کمتر است و دادگاه صرفاً صحت و شمول شرایط را بررسی می کند.
- افزایش قدرت چانه زنی: با توجه به سرعت عمل و امکان توقیف اموال، دارنده چک از قدرت چانه زنی بالاتری برای توافق با صادرکننده و وصول مطالبات خود برخوردار خواهد بود.
شرایط لازم برای صدور اجرائیه چک صیاد: درک ماده ۲۳ قانون صدور چک
برای اینکه یک چک برگشتی صیاد مشمول مزایای ماده ۲۳ قانون صدور چک شود و بتوان برای آن درخواست اجرائیه نمود، لازم است شرایط خاصی رعایت شود. این شرایط دقیقاً در متن ماده ۲۳ قانون مذکور تصریح شده اند و فهم صحیح آن ها برای هر دارنده چک حیاتی است.
چک بدون قید و شرط
اولین و اساسی ترین شرط برای صدور اجرائیه چک، عدم مشروط بودن وصول وجه آن در متن چک است. به این معنی که نباید در متن چک عباراتی قید شده باشد که وصول وجه را منوط به وقوع یا عدم وقوع یک شرط خاص کند. به عنوان مثال، اگر در متن چک عبارت در صورت تحویل کالا یا پس از انجام پروژه درج شده باشد، چک از حالت بدون قید و شرط خارج شده و قابلیت صدور اجرائیه مستقیم را از دست می دهد. دلیل این امر آن است که دادگاه در مرحله صدور اجرائیه، وارد ماهیت و احراز وقوع یا عدم وقوع شرط نمی شود و صرفاً به ظاهر چک و گواهی عدم پرداخت آن استناد می کند.
عدم صدور چک بابت تضمین
شرط دوم، عدم قید چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی در متن چک است. اگر در متن چک یا حتی در اسناد ضمیمه آن (که به وضوح در چک به آن ها اشاره شده باشد) ذکر شده باشد که این چک صرفاً برای تضمین انجام کاری یا تعهدی صادر شده و قرار نبوده است که در تاریخ سررسید نقد شود، امکان صدور اجرائیه فراهم نخواهد بود. چک های تضمینی ماهیت خاص خود را دارند و هدف از صدور آن ها پوشش ریسک عدم انجام یک تعهد است، نه پرداخت مستقیم وجه. بنابراین، برای وصول وجه چنین چک هایی، ابتدا باید عدم انجام تعهد اصلی اثبات شود که این امر مستلزم طرح دعوای حقوقی جداگانه است.
عدم صدور گواهینامه عدم پرداخت بر اساس ماده ۱۴ قانون چک
شرط سوم این است که گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده ۱۴ این قانون و تبصره های آن صادر نشده باشد. ماده ۱۴ قانون صدور چک به مواردی اشاره دارد که صادرکننده چک یا ذینفع آن، به دلیل مفقودی، سرقت، جعل، کلاهبرداری یا خیانت در امانت، به بانک دستور عدم پرداخت می دهد. در این موارد، بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر دلیل دستور عدم پرداخت صادر می کند. اگر گواهی عدم پرداخت به این دلیل صادر شده باشد، قابلیت صدور اجرائیه مستقیم وجود ندارد، زیرا ابتدا باید در مراجع قضایی درباره صحت ادعای صادرکننده مبنی بر مفقودی، سرقت و… تعیین تکلیف شود. البته، این امر مانع از طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه نمی شود، اما فرآیند اجرائیه مستقیم را متوقف می کند.
سایر الزامات کلیدی برای اجرائیه چک
علاوه بر سه شرط اصلی فوق، برای صدور اجرائیه چک، وجود الزامات دیگری نیز ضروری است که شامل موارد زیر می شود:
- برگشت خوردن چک و اخذ گواهی عدم پرداخت: مهم ترین پیش شرط، مراجعه به بانک در تاریخ سررسید و دریافت گواهی عدم پرداخت (برگشتیه) است که نشان دهنده عدم وجود موجودی کافی یا سایر دلایل قانونی عدم پرداخت است. این گواهی باید حاوی کد رهگیری و شناسه یکتا باشد.
- اصالت و اعتبار چک: چک باید معتبر و اصیل باشد و هویت صادرکننده و سایر اطلاعات آن صحیح باشد.
- عدم شمول مرور زمان کیفری: گرچه برای صدور اجرائیه جنبه کیفری چک مهم نیست، اما اگر در مواردی چک فاقد شرایط کیفری (مانند مرور زمان شش ماهه از تاریخ صدور و یا شش ماهه از تاریخ برگشت) باشد، همچنان جنبه حقوقی آن باقی است و می توان از طریق اجرائیه پیگیری نمود.
- چک صیاد باشد: قابلیت صدور اجرائیه مستقیم تنها برای چک های صیادی که از طریق سامانه صیاد ثبت و تأیید شده اند، وجود دارد. چک های غیرصیادی و قدیمی مشمول این ماده نمی شوند.
آگاهی از شرایط ماده ۲۳ قانون صدور چک، کلید موفقیت در فرآیند اجرائیه چک است و عدم توجه به هر یک از این موارد می تواند منجر به رد درخواست اجرائیه و ناچار شدن به پیگیری از طریق دعاوی عادی شود.
مدارک حیاتی برای تقدیم دادخواست اجراییه چک
برای تقدیم دادخواست اجرائیه چک و اطمینان از رسیدگی سریع و بدون نقص به آن، جمع آوری و ارائه کامل و دقیق مدارک مورد نیاز، امری ضروری است. نقص در مدارک می تواند منجر به تأخیر در فرآیند یا حتی رد دادخواست شود.
اصل و کپی چک برگشتی صیاد و گواهی عدم پرداخت
مهم ترین مدارک برای طرح دعوای اجرائیه چک، خود چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت آن است. لازم است هم اصل این مدارک و هم کپی برابر با اصل آن ها (یا تصویر مصدق) ارائه شود:
- اصل و کپی چک برگشتی صیاد: چک باید دارای شناسه صیادی و شماره سریال مشخص باشد. از اصالت و صحت تمامی مندرجات چک اطمینان حاصل کنید.
- اصل و کپی گواهی عدم پرداخت (برگشتیه): این گواهی باید توسط بانک محال علیه صادر شده باشد و حاوی تاریخ مراجعه به بانک، علت برگشت خوردن چک، کد رهگیری و شناسه یکتا باشد. دقت کنید که گواهی عدم پرداخت باید بدون قید دستور عدم پرداخت (موضوع ماده ۱۴) صادر شده باشد.
مدارک هویتی و وکالتی
برای احراز هویت خواهان (دارنده چک) و در صورت لزوم، وکیل وی، ارائه مدارک شناسایی الزامی است:
- کارت ملی و شناسنامه خواهان: تصویر مصدق (کپی برابر با اصل شده) از تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی دارنده چک.
- وکالت نامه وکیل (در صورت اعطای وکالت): در صورتی که فرد از طریق وکیل اقدام می کند، ارائه اصل و کپی وکالت نامه معتبر وکیل دادگستری ضروری است.
- مدارک هویتی خوانده (در صورت دسترسی): گرچه اجباری نیست، اما ارائه کپی کارت ملی یا شناسنامه خوانده (صادرکننده چک) در صورت دسترسی می تواند به تسریع شناسایی و ابلاغ کمک کند.
مستندات تکمیلی (در صورت نیاز)
گاهی اوقات، برای تقویت ادعای خواهان یا ارائه توضیحات بیشتر، مدارک دیگری نیز ممکن است مفید باشند:
- فیش واریزی، رسید تحویل کالا/خدمت: در صورتی که چک بابت یک معامله یا ارائه خدمتی صادر شده و مدارکی دال بر انجام تعهدات خواهان وجود دارد، ارائه آن ها می تواند به شفافیت پرونده کمک کند (البته با تأکید بر اینکه این مدارک نباید دال بر مشروط بودن چک باشند).
- قرارداد یا توافق نامه: اگر صدور چک در راستای یک قرارداد یا توافق نامه بوده و این اسناد حاوی اطلاعات مهمی هستند که به پرونده مرتبط است، می توان کپی مصدق آن ها را نیز ضمیمه کرد.
توجه داشته باشید که تمامی مدارک ارائه شده، به ویژه کپی ها، باید مصدق (برابر با اصل) شده باشند. این کار معمولاً در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود.
مراحل گام به گام از برگشت چک تا وصول وجه از طریق اجرائیه
فرآیند وصول وجه چک برگشتی از طریق اجرائیه، شامل چند مرحله کلیدی و پیوسته است. آشنایی با این مراحل به دارنده چک کمک می کند تا با آمادگی و برنامه ریزی بهتری اقدام کند و از سردرگمی های احتمالی جلوگیری نماید.
گام اول: برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت
اولین قدم، مراجعه به بانک محال علیه (بانکی که چک بر روی آن صادر شده است) در تاریخ سررسید یا پس از آن است. مهم است که نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- مهلت قانونی: برای برخورداری از مزایای قانونی (به ویژه در گذشته جنبه کیفری)، معمولاً توصیه می شد ظرف ۶ ماه از تاریخ صدور چک، آن را به بانک ارائه داد. اما برای اجرائیه چک صیاد، اصل این است که چک برگشت خورده باشد.
- جزئیات گواهی عدم پرداخت: بانک پس از عدم پرداخت وجه چک، گواهینامه ای تحت عنوان گواهی عدم پرداخت صادر می کند. این گواهی باید حاوی مشخصات کامل چک، مبلغ، علت برگشت، تاریخ مراجعه و کد رهگیری باشد. حتماً از بانک درخواست کنید که علت دقیق برگشت (مثلاً کسری موجودی یا بلامحل) را به صورت واضح قید کند و مطمئن شوید که به دلیل دستور عدم پرداخت ماده ۱۴ صادر نشده باشد.
گام دوم: تنظیم دقیق و حرفه ای دادخواست اجراییه چک
پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، نوبت به تنظیم دادخواست اجرائیه چک می رسد. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هرگونه نقص یا اشتباه در تنظیم دادخواست می تواند منجر به تأخیر یا رد آن شود:
- آموزش نحوه تکمیل: دادخواست باید در فرم های مخصوص دادگستری (که در دفاتر خدمات قضایی موجود است) تنظیم شود. باید مشخصات کامل خواهان (دارنده چک) و خوانده (صادرکننده چک) شامل نام، نام خانوادگی، کد ملی و آدرس دقیق قید شود.
- اهمیت ذکر دقیق خواسته: در قسمت خواسته و بهای آن باید به صراحت درخواست صدور اجرائیه نسبت به وجه چک صیاد به شماره … به مبلغ … ریال، به انضمام خسارات تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تا زمان پرداخت، کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) ذکر شود.
- دلایل و منضمات: در این بخش باید به وضوح مدارک پیوست شده (مانند رونوشت مصدق چک و گواهی عدم پرداخت، کارت ملی و وکالت نامه) را فهرست کرد.
گام سوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
در حال حاضر، تمامی دادخواست ها و اوراق قضایی باید به صورت الکترونیکی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارسال شوند:
- راهنمای ثبت نام و ارسال: اگر قبلاً در سامانه ثنا ثبت نام نکرده اید، باید ابتدا این کار را انجام دهید. سپس با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، دادخواست تنظیم شده را به همراه مدارک پیوست شده (پس از اسکن) ثبت نمایید.
- نحوه پرداخت هزینه های دادرسی: هزینه های دادرسی بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه محاسبه و در هنگام ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی پرداخت می شود. این هزینه ها بر اساس مبلغ خواسته متفاوت خواهد بود.
گام چهارم: رسیدگی دادگاه و صدور دستور اجرائیه
پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه صالح ارجاع داده می شود. در این مرحله:
- توضیح عدم نیاز به تشکیل جلسه: در صورت احراز تمامی شرایط مندرج در ماده ۲۳ قانون صدور چک، دادگاه بدون نیاز به تشکیل جلسه دادرسی و شنیدن دفاعیات اولیه، مستقیماً دستور به صدور اجرائیه می دهد.
- مدت زمان تقریبی صدور دستور: این مدت زمان بسته به حجم کاری دادگاه متفاوت است، اما معمولاً در مدت زمان کوتاه تری نسبت به دعاوی عادی (گاهی چند روز تا چند هفته) اجرائیه صادر می شود.
گام پنجم: ابلاغ اجرائیه به صادرکننده و فرصت پرداخت
پس از صدور دستور اجرائیه، این دستور از طریق سامانه ثنا به صادرکننده چک ابلاغ می شود:
- مهلت ۱۰ روزه صادرکننده: صادرکننده چک، از تاریخ ابلاغ اجرائیه، ۱۰ روز مهلت دارد تا بدهی خود را پرداخت کند، با دارنده چک برای پرداخت توافق نماید یا مالی را معرفی کند که بتوان از طریق آن، وجه چک را وصول کرد.
- اهمیت ابلاغ صحیح: اطمینان از صحت آدرس و اطلاعات صادرکننده در سامانه ثنا برای ابلاغ صحیح و به موقع اجرائیه بسیار مهم است.
گام ششم: اجرای دستور اجرائیه و توقیف اموال
در صورتی که صادرکننده در مهلت ۱۰ روزه اقدام به پرداخت یا معرفی مال نکند، دارنده چک می تواند درخواست اجرای حکم را بنماید:
- نحوه معرفی اموال توسط خواهان: دارنده چک می تواند اموال صادرکننده (مانند حساب های بانکی، اموال منقول یا غیرمنقول) را به اجرای احکام معرفی کند.
- روش های اجرای احکام: اجرای احکام دادگستری بر اساس معرفی خواهان یا استعلام از مراجع مربوطه (مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، راهنمایی و رانندگی) اقدام به توقیف اموال صادرکننده به میزان مبلغ چک و خسارات مربوطه می کند. این شامل توقیف حساب های بانکی، خودرو، ملک یا سایر دارایی ها می شود.
نمونه دادخواست اجراییه چک صیاد: راهنمای عملی تکمیل فرم
تنظیم صحیح دادخواست، اولین گام مؤثر برای موفقیت در فرآیند اجرائیه چک است. در ادامه یک نمونه دادخواست اجراییه چک صیاد به همراه راهنمای تکمیل آن ارائه می شود.
ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب شهرستان [نام شهرستان]
جزئیات سربرگ و مشخصات طرفین
این بخش شامل اطلاعات اولیه و شناسایی خواهان و خوانده است.
- خواهان:
- نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی دارنده چک]
- کد ملی: [کد ملی دارنده چک]
- آدرس دقیق: [استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، کد پستی]
- شماره تماس: [شماره تلفن خواهان]
- خوانده:
- نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی صادرکننده چک]
- کد ملی: [کد ملی صادرکننده چک]
- آدرس دقیق: [استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، کد پستی]
- شماره تماس: [شماره تلفن خوانده (در صورت اطلاع)]
- وکیل: (در صورت اعطای وکالت)
- نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وکیل]
- شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه وکیل]
- آدرس دفتر: [آدرس دقیق دفتر وکیل]
- شماره تماس: [شماره تلفن وکیل]
خواسته و بهای آن: نحوه صحیح نگارش
این بخش بیانگر دقیق آنچه از دادگاه مطالبه می کنید و ارزش مالی آن است.
خواسته و بهای آن:
«صدور اجرائیه نسبت به وجه یک فقره چک صیاد به شماره سریال/شناسه صیادی [شماره سریال یا شناسه صیادی چک] و شماره [شماره چک] به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال، مطالبه خسارات تاخیر تادیه از تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] لغایت یوم الاداء (تا روز پرداخت)، کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی.»
- توضیح بهای خواسته: بهای خواسته شامل اصل مبلغ چک به اضافه خسارات تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی است. در زمان ثبت دادخواست، معمولاً صرفاً اصل مبلغ چک برای محاسبه هزینه های دادرسی اولیه ملاک قرار می گیرد، اما مطالبه خسارات تاخیر تادیه و دادرسی در متن خواسته الزامی است.
دلایل و منضمات: لیست کامل مدارک
مدارکی که ادعای شما را پشتیبانی می کنند.
دلایل و منضمات:
- رونوشت مصدق چک صیاد به شماره [شماره سریال یا شناسه صیادی چک]
- رونوشت مصدق گواهی عدم پرداخت صادره از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ گواهی عدم پرداخت]
- تصویر مصدق کارت ملی خواهان
- تصویر مصدق شناسنامه خواهان
- تصویر مصدق وکالت نامه (در صورت اعطای وکالت)
- [سایر مستندات مرتبط در صورت وجود]
شرح دادخواست: متن جامع و مستند
این بخش توضیح مفصل ماجرا و استنادات قانونی شماست.
شرح دادخواست:
«احتراماً به استحضار ریاست محترم دادگاه عمومی/انقلاب شهرستان [نام شهرستان] می رساند:
خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، یک فقره چک صیاد به شماره سریال/شناسه صیادی [شماره سریال یا شناسه صیادی چک] و شماره [شماره چک]، در تاریخ [تاریخ صدور چک] با تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال به عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] در وجه اینجانب/موکل صادر و تسلیم نموده اند.
متأسفانه، اینجانب/موکل در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک و برگشت چک] به بانک محال علیه مراجعه نموده و به دلیل [علت برگشت خوردن چک، مثلاً: کسری موجودی یا حساب فاقد موجودی]، چک مزبور برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] مورخ [تاریخ گواهی عدم پرداخت] از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] صادر گردیده است. لازم به ذکر است که این چک فاقد هرگونه شرط و تعلیقی بوده و بابت تضمین نیز صادر نگردیده است و گواهی عدم پرداخت آن نیز به دلیل دستور عدم پرداخت موضوع ماده ۱۴ قانون صدور چک نمی باشد و کلیه شرایط مندرج در ماده ۲۳ قانون صدور چک برای آن احراز شده است.
نظر به مراتب فوق و با توجه به اینکه خوانده محترم تاکنون نسبت به پرداخت وجه چک و ایفای تعهد خود اقدامی ننموده است، با استناد به ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷)، از محضر محترم دادگاه تقاضای صدور اجرائیه علیه خوانده نسبت به اصل وجه چک، همچنین مطالبه خسارات تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید لغایت یوم الاداء، کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (بر طبق تعرفه قانونی) مورد استدعاست. ضمناً، در صورت عدم پرداخت بدهی در مهلت قانونی پس از ابلاغ اجرائیه، تقاضای توقیف اموال نامبرده معادل وجه چک و خسارات مربوطه، همزمان با ابلاغ اجرائیه یا پس از آن، از طریق واحد اجرای احکام دادگستری نیز مورد درخواست می باشد.»
با احترام فراوان،
[نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل خواهان]
[امضا]
نکات حقوقی مهم و راهنمای عمل در فرآیند اجرائیه چک
پیگیری وصول وجه چک از طریق اجرائیه، هرچند سریع تر است، اما نیازمند آگاهی از برخی نکات حقوقی کلیدی است تا دارنده چک بتواند با دیدی روشن تر و مؤثرتر اقدام کند.
محاسبه و مطالبه خسارت تاخیر تادیه
یکی از مهمترین حقوق دارنده چک، مطالبه خسارت تأخیر تأدیه است. این خسارت به منظور جبران کاهش ارزش پول ناشی از گذشت زمان، به اصل مبلغ چک افزوده می شود.
- نحوه محاسبه: خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک تا تاریخ پرداخت کامل آن، بر اساس نرخ شاخص بانک مرکزی (نرخ تورم اعلامی) محاسبه می شود. درخواست مطالبه این خسارت باید صراحتاً در دادخواست قید شود.
- اهمیت تاریخ سررسید: تاریخ سررسید چک، مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه است و بنابراین، در ثبت دادخواست باید به دقت ذکر شود.
هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل
فرآیند دادرسی و وکالت، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که دارنده چک می تواند آن ها را نیز از صادرکننده مطالبه کند.
- قابلیت مطالبه: کلیه هزینه های دادرسی (شامل هزینه ابطال تمبر دادخواست، هزینه اجرای احکام و …) و نیز حق الوکاله وکیل (بر اساس تعرفه مصوب کانون وکلا)، قابل مطالبه از صادرکننده چک هستند.
- قید در خواسته: برای مطالبه این هزینه ها، لازم است که در بخش خواسته دادخواست به صراحت ذکر شوند.
دفاعیات احتمالی صادرکننده و راه های مقابله
صادرکننده چک ممکن است در واکنش به اجرائیه، دفاعیاتی را مطرح کند. آگاهی از این دفاعیات و نحوه مقابله با آن ها ضروری است.
- مشروط بودن یا تضمینی بودن چک: صادرکننده ممکن است ادعا کند که چک به صورت مشروط یا بابت تضمین صادر شده است. در این صورت، اگر در متن چک به این موضوع اشاره ای نشده باشد، دفاع وی معمولاً مردود خواهد بود. اگر اسناد دیگری (مانند قرارداد) وجود دارد که این ادعا را ثابت می کند، ممکن است عملیات اجرایی متوقف شود.
- ادعای مفقودی، سرقت یا خیانت در امانت: اگر صادرکننده ادعا کند چک مفقود، سرقت شده، جعل گردیده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت به دست دارنده رسیده، و دستور عدم پرداخت طبق ماده ۱۴ صادر کرده باشد، عملیات اجرائی متوقف خواهد شد، مشروط بر آنکه دلایل قابل قبولی ارائه نماید و یا تامین مناسبی نزد مرجع قضایی بسپارد. در صورتی که دلیل ارائه شده مستند به سند رسمی باشد یا صادرکننده مدعی مفقود شدن چک بوده و مرجع قضائی دلایل ارائه شده را قابل قبول بداند، توقف عملیات اجرائی بدون أخذ تامین صادر خواهد شد.
مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری
در چک، مسئولیت افراد مختلف (صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین) به صورت تضامنی است.
- توضیح مسئولیت: این بدان معناست که دارنده چک می تواند برای وصول طلب خود به هر یک از این افراد به تنهایی یا به همه آن ها مجتمعاً مراجعه کند. در فرآیند اجرائیه چک، این مسئولیت بیشتر متوجه صادرکننده است، اما در صورت نیاز می توان علیه ظهرنویسان نیز اقدام کرد (با رعایت شرایط قانونی مربوط به ظهرنویسی).
توقیف اموال و معرفی دارایی ها
پس از صدور اجرائیه و عدم پرداخت بدهی در مهلت قانونی، توقیف اموال صادرکننده، مسیر اصلی وصول طلب است.
- راهنمایی برای معرفی اموال: دارنده چک باید با جستجو و تحقیق، اموال صادرکننده (اعم از حساب های بانکی، حقوق و دستمزد، خودرو، ملک، سهام، اوراق بهادار و …) را شناسایی و به واحد اجرای احکام معرفی کند.
- اولویت بندی توقیف: اجرای احکام بر اساس اولویت بندی قانونی و نیز سهولت توقیف و فروش، اقدام به توقیف اموال خواهد کرد. توقیف حساب های بانکی معمولاً اولین و سریع ترین اقدام است.
مواجهه با ادعای اعسار صادرکننده چک
در صورتی که صادرکننده چک ادعای اعسار (ناتوانی مالی برای پرداخت بدهی) را مطرح کند، فرآیند وصول طلب پیچیده تر می شود.
- فرآیند اعسار: صادرکننده باید دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کند و دلایل خود را اثبات نماید. اگر دادگاه اعسار وی را تأیید کند، ممکن است محکوم به پرداخت اقساطی شود.
- تأثیر بر اجرائیه: ادعای اعسار می تواند روند توقیف و وصول را متوقف یا به تعویق بیندازد، اما اصل بدهی همچنان پابرجاست و فقط نحوه پرداخت آن تغییر می کند. در چنین مواردی، دارنده چک باید با دقت ادعای اعسار را بررسی کرده و در صورت امکان به آن اعتراض کند.
سوالات متداول
آیا برای تقدیم دادخواست اجرائیه چک حتماً باید وکیل گرفت؟
خیر، الزامی برای گرفتن وکیل وجود ندارد و دارنده چک می تواند شخصاً اقدام به تقدیم دادخواست و پیگیری مراحل کند. اما با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری فرآیند، مشاوره یا وکالت گرفتن از یک وکیل متخصص می تواند به تسریع و کارآمدی بیشتر روند کمک شایانی کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.
مدت زمان معمول برای صدور اجرائیه و توقیف اموال چقدر است؟
مدت زمان صدور اجرائیه و توقیف اموال به عوامل مختلفی از جمله حجم کاری دادگاه، دقت در تنظیم دادخواست و معرفی اموال، و سرعت ابلاغ بستگی دارد. معمولاً صدور دستور اجرائیه از چند روز تا چند هفته به طول می انجامد. پس از ابلاغ و انقضای مهلت ۱۰ روزه صادرکننده، فرآیند توقیف اموال نیز می تواند از چند روز تا چند ماه، بسته به نوع و محل اموال، زمان بر باشد.
اگر صادرکننده چک هیچ مالی نداشته باشد، چه راهکاری وجود دارد؟
اگر پس از استعلام و جستجو مشخص شود که صادرکننده هیچ مال قابل توقیفی ندارد، دو مسیر اصلی وجود دارد: اول، پیگیری موضوع از طریق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی که امکان جلب و حبس بدهکار را تا زمان معرفی مال یا اثبات اعسار و تقسیط فراهم می کند. دوم، در صورتی که فرد ادعای اعسار کند و این اعسار در دادگاه ثابت شود، بدهکار می تواند از دادگاه درخواست تقسیط بدهی را بنماید و در صورت موافقت دادگاه، بدهی خود را به صورت اقساطی پرداخت کند.
تفاوت اصلی دادخواست مطالبه وجه چک با اجرائیه چک چیست؟
تفاوت اصلی در سرعت و فرآیند دادرسی است. در دادخواست مطالبه وجه چک، ابتدا باید دادگاه حکم به محکومیت صادرکننده صادر کند و پس از قطعیت حکم، دارنده چک می تواند درخواست صدور اجرائیه را بنماید. این فرآیند طولانی تر و نیازمند تشکیل جلسات متعدد دادرسی است. اما در اجرائیه چک (ماده ۲۳)، به دلیل سند لازم الاجرا بودن چک های صیاد با رعایت شرایط خاص، دادگاه مستقیماً دستور به صدور اجرائیه می دهد و نیازی به صدور حکم ابتدایی و قطعیت آن نیست، که این امر سرعت وصول را به شدت افزایش می دهد.
آیا می توان همزمان هم دادخواست کیفری و هم اجرائیه چک را پیگیری کرد؟
خیر، امکان پیگیری همزمان دادخواست کیفری و اجرائیه چک وجود ندارد. با تقدیم دادخواست حقوقی (اعم از مطالبه وجه یا اجرائیه) یا دریافت وجه چک، حق شکایت کیفری ساقط می شود. در واقع، دارنده چک باید یکی از این دو مسیر را انتخاب کند. اجرائیه چک یک مسیر کاملاً حقوقی است و با شکایت کیفری متفاوت است.
آیا چک های قدیمی (غیرصیادی) نیز شامل ماده ۲۳ می شوند؟
خیر، ماده ۲۳ قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷) و قابلیت صدور اجرائیه مستقیم، صرفاً برای چک های صیادی که از طریق سامانه یکپارچه صیاد صادر و ثبت شده اند، کاربرد دارد. چک های قدیمی و غیرصیادی از این مزیت برخوردار نیستند و وصول وجه آن ها باید از طریق دادخواست مطالبه وجه عادی در دادگاه یا از طریق اجرای ثبت (در صورت وجود شرایط لازم) پیگیری شود.
اگر بخشی از مبلغ چک پرداخت شده باشد، دادخواست چگونه تنظیم می شود؟
اگر بخشی از مبلغ چک پرداخت شده باشد و دارنده چک صرفاً مابقی مبلغ را مطالبه می کند، باید در دادخواست خواسته خود را به میزان مبلغ باقیمانده قید کند و در بخش شرح دادخواست به صراحت به پرداخت بخشی از وجه و مطالبه مابقی اشاره نماید. همچنین، گواهی عدم پرداخت نیز باید به میزان کسری مبلغ صادر شده باشد.
اجرائیه چک صیاد، با اتکا به ماده ۲۳ قانون صدور چک، ابزاری قدرتمند و کارآمد برای وصول سریع مطالبات ناشی از چک های برگشتی است. این راهکار، با دور زدن بسیاری از مراحل دادرسی عادی، به دارنده چک این امکان را می دهد که در کوتاه ترین زمان ممکن، اقدام به توقیف اموال صادرکننده نموده و حقوق خود را استیفا کند. درک دقیق شرایط، مدارک مورد نیاز و مراحل گام به گام این فرآیند، برای هر فردی که با چالش چک برگشتی مواجه شده، حیاتی است.
همانطور که توضیح داده شد، تفاوت های بنیادین اجرائیه چک با دادخواست مطالبه وجه، مزایای قابل توجهی را به همراه دارد که سرعت، کاهش پیچیدگی و امکان توقیف اموال از ابتدا، از جمله بارزترین آن هاست. با این حال، رعایت دقیق مفاد قانونی و ارائه مدارک کامل و صحیح، شرط اصلی موفقیت در این مسیر است. توصیه می شود در صورت مواجهه با چک برگشتی، ضمن مطالعه دقیق این راهنما، حتماً از مشاوره حقوقی با وکلای متخصص در این زمینه بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر و به بهترین شکل ممکن، حقوق قانونی خود را پیگیری نمایید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "نمونه دادخواست اجراییه چک: کامل، قانونی و آماده (دانلود)" هستید؟ با کلیک بر روی قوانین حقوقی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "نمونه دادخواست اجراییه چک: کامل، قانونی و آماده (دانلود)"، کلیک کنید.