خلاصه کتاب هنر همپایی اقتصادی: موانع، مسیرهای فرعی و جهش در نظام های نوآوری ( نویسنده کئون لی )

کتاب «هنر همپایی اقتصادی: موانع، مسیرهای فرعی و جهش در نظام های نوآوری» اثر کئون لی، راهبردهای هوشمندانه ای را برای کشورهای در حال توسعه ارائه می دهد تا از موانع رشد عبور کرده و به اقتصادهای پیشرفته بپیوندند. این اثر فرآیند پیچیده همپایی را نه یک علم، بلکه یک هنر استراتژیک می داند که نیازمند انتخاب های بومی و نوآورانه برای رهایی از تله درآمد متوسط است.

کئون لی در این کتاب با بینشی عمیق و تحلیلی، چالش های بنیادین پیش روی اقتصادهای متأخر را برای رسیدن به رفاه و توسعه پایدار بررسی می کند. او استدلال می کند که عوامل رشد در کشورهای فقیر و ثروتمند متفاوت است و یک گذرگاه باریک میان این دو وضعیت وجود دارد که عبور موفق از آن به استراتژی های خاص و هوشمندانه نیاز دارد. هدف این کتاب تنها معرفی نیست، بلکه تحلیل دقیق مفاهیم، ارائه مثال های کلیدی (مانند چین و هند) و دلالت های سیاستی برای سیاست گذاران، کارآفرینان و پژوهشگران است.

فهم چالش های بنیادین همپایی

رسیدن به رشد اقتصادی پایدار و کاهش فاصله با کشورهای پیشرفته، همواره یکی از دغدغه های اصلی کشورهای در حال توسعه بوده است. «هنر همپایی اقتصادی» به خوبی نشان می دهد که این مسیر پر از موانع و چالش هایی است که نیازمند درکی عمیق و راهکارهایی خلاقانه است. لی با معرفی مفاهیمی چون گذرگاه باریک توسعه و دو شکست اساسی، تصویری واقع بینانه از این مسیر ارائه می دهد.

گذرگاه باریک توسعه

مفهوم «گذرگاه باریک توسعه» یکی از ارکان اصلی استدلال کئون لی است. لی بیان می کند که کشورهای دارای درآمد متوسط و بالا، به شیوه های متفاوتی رشد می کنند. مکانیزم های رشد در اقتصادهای فقیر، متوسط و ثروتمند، با یکدیگر فرق دارند و هر کشور برای عبور از یک مرحله به مرحله دیگر، به تغییر استراتژی های خود نیاز دارد. این گذرگاه باریک، مرز حساسی است که بسیاری از کشورها در آن گرفتار «تله درآمد متوسط» می شوند؛ وضعیتی که در آن رشد اقتصادی کند شده و رسیدن به سطح درآمد کشورهای توسعه یافته با دشواری همراه است.

کشورهای فقیر معمولاً با سرمایه گذاری در صنایع اولیه و تقلید از فناوری های موجود رشد می کنند. اما پس از رسیدن به یک سطح درآمد متوسط، این مدل رشد کارایی خود را از دست می دهد. برای عبور از این مرحله و ورود به جمع کشورهای با درآمد بالا، نیازمند نوآوری و ایجاد قابلیت های بومی هستیم. غفلت از این تغییر استراتژیک، کشورهای در حال توسعه را در تله ای گرفتار می کند که خروج از آن بسیار دشوار است.

دو شکست اساسی که مانع همپایی می شوند

کئون لی دو نوع شکست بنیادی را شناسایی می کند که مانع اصلی در مسیر همپایی اقتصادی هستند. این شکست ها نه تنها در حوزه بازار، بلکه در نظام نوآوری و ساختار کلی اقتصاد ریشه دارند و درک آن ها برای هر سیاست گذار و کارآفرینی حیاتی است.

شکست قابلیت (Capability Failure)

شکست قابلیت به ناتوانی یک کشور در ساخت، توسعه و ارتقای قابلیت های فناورانه و نوآوری در داخل اشاره دارد. این شکست به معنای فقدان مهارت ها، دانش، زیرساخت ها و نهادهای لازم برای تولید نوآوری های بومی است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، تمرکز صرف بر تقلید از فناوری های خارجی، منجر به عدم توسعه ظرفیت های داخلی برای ایجاد نوآوری می شود.

دلایل اصلی این شکست شامل موارد زیر است:

• سرمایه گذاری ناکافی در تحقیق و توسعه (R&D): کمبود بودجه و نیروی انسانی متخصص در این حوزه، مانع از شکل گیری قابلیت های نوآورانه می شود.
• ضعف نظام آموزشی: سیستم آموزشی که نتواند نیروی کار ماهر و خلاق تربیت کند، به این شکست دامن می زند.
• فقدان ارتباط مؤثر بین صنعت، دانشگاه و دولت: این سه نهاد باید در تعاملی پویا، به تبادل دانش و حل مسائل فناورانه بپردازند.
• وابستگی به واردات فناوری: در حالی که واردات فناوری در مراحل اولیه مفید است، اما اگر با تلاش برای بومی سازی و ارتقا همراه نباشد، به وابستگی دائمی منجر می شود.

شکست اندازه (Scale Failure)

شکست اندازه به دشواری در خلق شرکت های بزرگ، رقابتی و با ابعاد جهانی اشاره دارد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، هرچند شرکت های کوچک و متوسط زیادی وجود دارند، اما تعداد کمی از آن ها می توانند به مقیاس بین المللی برسند و در بازارهای جهانی رقابت کنند. این ناتوانی در گسترش مقیاس، مانع از بهره مندی از مزایای اقتصاد مقیاس و کاهش هزینه های تولید می شود.

برخی از دلایل شکست اندازه عبارتند از:

• بازارهای داخلی کوچک و محدود: اندازه بازار داخلی برای رشد و توسعه شرکت ها کافی نیست.
• فقدان دسترسی به سرمایه: شرکت ها برای توسعه و گسترش فعالیت های خود، به سرمایه کلان نیاز دارند که در بسیاری از این کشورها به راحتی در دسترس نیست.
• موانع رقابتی: شرکت های کوچک در رقابت با غول های جهانی با چالش های بزرگی روبه رو هستند.
• محدودیت های نهادی و زیرساختی: ضعف زیرساخت های حمل ونقل، انرژی و ارتباطات، و همچنین بروکراسی اداری، رشد مقیاس شرکت ها را دشوار می کند.

یک مانع کلیدی: موانع حقوق مالکیت فکری (IPR)

علاوه بر دو شکست قابلیت و اندازه، کئون لی به یک مانع مهم دیگر در مسیر همپایی اشاره می کند: حقوق مالکیت فکری (IPR). کشورهای پیشرو غالباً از نظام های IPR خود به منظور حفظ برتری فناورانه و ممانعت از همپایی کشورهای متأخر استفاده می کنند. این امر از طریق قیمت گذاری های انحصاری برای فناوری های کلیدی و اعمال محدودیت ها بر انتقال دانش فنی صورت می گیرد.

به طور مثال، ثبت پتنت های گسترده و پیچیده توسط شرکت های غربی، امکان تقلید و بومی سازی را برای شرکت های کشورهای در حال توسعه دشوار می سازد. این مسئله منجر به وابستگی طولانی مدت به فناوری های خارجی و هزینه های گزاف برای دسترسی به دانش فنی می شود، که خود مانعی جدی بر سر راه توسعه قابلیت های بومی و نوآوری است. این وضعیت نیاز به رویکردهای هوشمندانه را برای دور زدن یا مدیریت این موانع دوچندان می کند.

لی معتقد است که همپایی اقتصادی یک فرآیند پیچیده و هنرمندانه است که نیازمند ترکیب تحلیل، استراتژی و سیاست گذاری بومی و هوشمندانه است. صرفاً تقلید از کشورهای پیشرو، منجر به تله درآمد متوسط می شود.

مسیرهای فرعی (Detours): راهبردهای هوشمندانه برای غلبه بر شکست ها

کئون لی با درک چالش های پیش روی کشورهای متأخر، مجموعه ای از «مسیرهای فرعی» را پیشنهاد می کند که به مثابه راهبردهای هوشمندانه برای غلبه بر شکست های قابلیت و اندازه عمل می کنند. این مسیرها، به جای تقلید کورکورانه از مدل های توسعه کشورهای پیشرفته، بر نوآوری، بومی سازی و بهره برداری استراتژیک از فرصت های موجود تمرکز دارند.

سه مسیر فرعی برای غلبه بر شکست قابلیت

برای مقابله با شکست قابلیت، که عمدتاً به ناتوانی در ساخت و ارتقاء ظرفیت های فناورانه و نوآوری اشاره دارد، لی سه مسیر فرعی را مطرح می کند که به کشورهای متأخر کمک می کند تا به تدریج توانمندی های نوآورانه خود را ارتقاء دهند.

مسیر فرعی اول: از تقلید صِرف به نوآوری تدریجی و بومی

این مسیر بر این ایده استوار است که کشورهای متأخر باید به جای تلاش برای رقابت مستقیم بر سر پتنت های بزرگ و پیچیده (که تحت کنترل کشورهای پیشرو است)، بر توسعه «پتنت های کوچک» و «علائم تجاری» تمرکز کنند. این استراتژی به معنای استفاده هوشمندانه از دانش موجود، ایجاد بهبودهای تدریجی و نوآوری های افزایشی در محصولات و فرآیندهای موجود است. هدف این است که به تدریج توانمندی های فناورانه داخلی را تقویت کرده و به سمت نوآوری های بومی حرکت کنند.

در این رویکرد، کشورها می توانند با مهندسی معکوس، بومی سازی فناوری های وارداتی و ایجاد تغییرات کوچک اما مؤثر، مزیت رقابتی کسب کنند. این امر نه تنها به آن ها امکان می دهد تا از دام محدودیت های حقوق مالکیت فکری کشورهای پیشرو رها شوند، بلکه به تدریج یک پایگاه قوی از دانش و تجربه داخلی ایجاد می کند که در آینده می تواند به نوآوری های بزرگ تر منجر شود.

مسیر فرعی دوم: تغییر رویکرد از فناوری های کوتاه عمر به بلند عمر

این مسیر فرعی بر انتخاب هوشمندانه حوزه های تخصصی و حرکت استراتژیک در «فضای محصول» و «نظام نوآوری بخشی» تأکید دارد. کشورهای در حال توسعه باید با فناوری هایی شروع کنند که چرخه عمر کوتاهی دارند و نیاز به سرمایه گذاری اولیه کمتری برای R&D دارند. این فناوری ها معمولاً ریسک کمتری دارند و به سرعت می توانند به بازار عرضه شوند و بازخورد بگیرند.

با کسب تجربه و دانش در این حوزه ها، کشورها می توانند به تدریج به سمت فناوری های پیچیده تر و با چرخه عمر بلندتر حرکت کنند. این استراتژی شامل «تخصص یافتن در ایجاد تنوع» است؛ به این معنی که با استفاده از قابلیت های کسب شده در یک حوزه، به حوزه های مرتبط و پیچیده تر وارد شوند و پایگاه فناورانه خود را گسترش دهند. این رویکرد به آن ها اجازه می دهد تا گام به گام، ظرفیت های نوآورانه خود را افزایش داده و از تله وابستگی به یک نوع فناوری رها شوند.

مسیر فرعی سوم: مشارکت استراتژیک در زنجیره های ارزش جهانی (GVCs)

مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی (Global Value Chains – GVCs) می تواند فرصت های زیادی را برای یادگیری، ارتقاء و کسب دانش فنی فراهم کند. لی مدل حضور زیاد، کم و مجدداً زیاد در GVCs را توضیح می دهد. در ابتدا، کشورهای متأخر می توانند با «حضور زیاد» در بخش های کم ارزش افزوده (مانند مونتاژ ساده یا تولید قطعات) وارد GVCs شوند. این مرحله به آن ها امکان می دهد تا فرآیندهای تولید، مدیریت و استانداردهای جهانی را فرا بگیرند.

سپس، با کسب تجربه، می توانند به تدریج «حضور خود را در بخش های کم ارزش افزوده کاهش دهند» و به سمت فعالیت های با ارزش افزوده بالاتر حرکت کنند، مانند طراحی، توسعه محصول و برندسازی. در نهایت، با توسعه قابلیت های نوآورانه بومی، می توانند دوباره با «حضور زیاد» اما در بخش های با ارزش افزوده بسیار بالاتر و حتی به عنوان رهبران زنجیره، در GVCs ظاهر شوند. نمونه های موفق نشان می دهد که این ارتقاء در GVCs از طریق تعامل هوشمندانه با شرکای خارجی و جذب فناوری و دانش صورت می گیرد.

مسیر فرعی برای غلبه بر شکست اندازه

برای مقابله با شکست اندازه، که به ناتوانی در ایجاد شرکت های بزرگ و رقابتی در سطح جهانی اشاره دارد، کئون لی بر نقش حیاتی گروه های کسب وکار (Business Groups) تأکید می کند. گروه های کسب وکار، مجموعه ای از شرکت های مرتبط هستند که تحت مالکیت یا کنترل یک نهاد مرکزی قرار دارند و می توانند مزایای زیادی را برای رشد و توسعه شرکت ها فراهم کنند.

این گروه ها با ایجاد هم افزایی، به اشتراک گذاری منابع، دانش و شبکه های ارتباطی، به شرکت های عضو کمک می کنند تا از موانع مالی و مدیریتی عبور کرده و به مقیاس بزرگ تر دست یابند. گروه های کسب وکار می توانند ریسک ها را توزیع کرده و با بهره گیری از قدرت چانه زنی جمعی، به بازارهای جهانی نفوذ کنند.

علاوه بر گروه های کسب وکار، راهکارهایی برای پرورش کسب وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) موفق در بازارهای جهانی نیز ارائه می شود. این راهکارها شامل:

• حمایت های دولتی: ارائه تسهیلات مالی، مشاوره های مدیریتی و دسترسی به فناوری های نوین.
• توسعه خوشه های صنعتی: ایجاد شبکه های همکاری میان SMEs برای به اشتراک گذاری دانش و منابع.
• ترغیب به صادرات: حمایت از SMEs برای ورود به بازارهای بین المللی از طریق آموزش و ارائه اطلاعات.
• تقویت نوآوری در SMEs: ایجاد محیطی که در آن SMEs بتوانند ایده های نوآورانه خود را به محصولات و خدمات رقابتی تبدیل کنند.

جهش قورباغه ای (Leapfrogging): بهره برداری از پنجره های فرصت

در کنار مسیرهای فرعی، کئون لی مفهوم «جهش قورباغه ای» را به عنوان یک استراتژی قدرتمند برای کشورهای متأخر مطرح می کند. جهش قورباغه ای به معنای نادیده گرفتن مراحل میانی توسعه و پرش مستقیم به فناوری ها یا مدل های کسب وکار پیشرفته تر است. این استراتژی عمدتاً در دوران تغییرات فناورانه عمده و گشایش «پنجره های فرصت» قابل اجرا است.

مفهوم و اهمیت جهش قورباغه ای

جهش قورباغه ای را می توان به «پرواز با بالن» تشبیه کرد؛ جایی که کشورها به جای طی کردن گام به گام نردبان توسعه، یک یا چند مرحله را نادیده می گیرند و به سطوح بالاتر می رسند. این امر به ویژه زمانی ممکن است که فناوری های جدیدی ظهور می کنند که مزیت رقابتی شرکت های غالب را کاهش می دهند یا زمانی که تغییرات عمده در ساختار بازار رخ می دهد.

«چارچوب چرخه همپایی» لی توضیح می دهد که چگونه جهش می تواند اتفاق بیفتد. این چارچوب نشان می دهد که در مراحل خاصی از توسعه فناوری و صنعت، فرصت هایی برای کشورهای متأخر به وجود می آید تا با انتخاب های استراتژیک، از رقبا پیشی بگیرند و رهبری صنایع جدید را به دست آورند. این جهش، نه تنها به سرعت بخشیدن به توسعه کمک می کند، بلکه می تواند کشورها را از تله های تاریخی و مسیرهای ناکارآمد رها سازد.

پنجره های فرصت و تغییر رهبری صنایع

کشورهای متأخر می توانند از «پنجره های فرصت» ناشی از تغییرات فناورانه و دگرگونی در رهبری صنایع بهره برداری کنند. این پنجره ها زمانی باز می شوند که فناوری های موجود به اشباع می رسند، فناوری های جدید disruptive (برهم زننده) پدیدار می شوند، یا تغییرات اساسی در نیازهای بازار و مدل های کسب وکار به وجود می آید.

کشورهای پیشرو معمولاً در صنایع قدیمی و جاافتاده، دارای «دام شرکت های غالب» (Incumbent Trap) هستند. این شرکت ها به دلیل سرمایه گذاری های سنگین در فناوری ها و زیرساخت های موجود، تمایلی به تغییر و پذیرش فناوری های نوظهور ندارند. این مقاومت، فرصتی طلایی برای کشورهای متأخر ایجاد می کند تا با تمرکز بر فناوری های جدید، به سرعت در این حوزه ها پیشرو شوند و از «دام شرکت های غالب» اجتناب کنند.

شناسایی این پنجره های فرصت، نیازمند هوشمندی سیاستی و توانایی دیدن آینده است. دولت ها و شرکت ها باید به صورت فعالانه، روندهای فناورانه را رصد کرده و بر روی صنایع و فناوری هایی سرمایه گذاری کنند که پتانسیل جهش را دارند.

مطالعات موردی موفقیت آمیز

کتاب «هنر همپایی اقتصادی» با ارائه مطالعات موردی ملموس، چگونگی دستیابی به جهش قورباغه ای را به روشنی نشان می دهد. این مثال ها قدرت راهبردهای لی را در عمل اثبات می کنند.

چین در صنعت مخابرات

صنعت مخابرات چین یک نمونه برجسته از استراتژی جهش قورباغه ای است. دولت چین با درک پتانسیل بازار داخلی عظیم خود، استراتژی هدفمند «واگذاری بازار داخلی در ازای کسب فناوری خارجی» را به کار گرفت. این رویکرد شرکت های چندملیتی خارجی را ترغیب کرد تا با شرکت های بومی چینی همکاری کرده و فناوری های کلیدی خود را منتقل کنند. به این ترتیب، شرکت هایی مانند بل (Bell) در شانگهای با همکاری های مشترک، به سرعت دانش فناورانه در زمینه سوئیچ های تلفن دیجیتال را در سراسر کشور گسترش دادند.

این انتقال فناوری، بستری را برای ظهور تولیدکنندگان داخلی چینی فراهم کرد. این شرکت ها ابتدا در بازارهای روستایی و سپس در بازارهای شهری، شروع به رقابت مستقیم با شرکای خارجی خود در اواسط دهه ۱۹۹۰ نمودند. چین با این استراتژی، نه تنها موفق شد به سرعت به فناوری های پیشرفته مخابراتی دست یابد، بلکه با پرورش شرکت های بومی قدرتمند، یک همپایی چشمگیر را از طریق نادیده گرفتن و جهش از برخی مراحل توسعه در این بخش به انجام رساند.

هند در خدمات فناوری اطلاعات

هند نیز در صنعت خدمات فناوری اطلاعات (IT) موفق به انجام جهش قورباغه ای شده است. این کشور با بهره برداری از «پنجره های فرصت» ناشی از جهانی شدن و نیاز شرکت های غربی به برون سپاری، توانست مسیرهای نوآورانه ای را خلق کند. مدل «خرید افراد – برون سپاری فرامرزی – مدل تحویل جهانی» که شرکت های هندی توسعه دادند، شاهکار جهش در این زمینه محسوب می شود.

هند با تکیه بر نیروی کار جوان، تحصیل کرده و انگلیسی زبان خود، ابتدا به عنوان یک مرکز برای «خرید افراد» (یعنی فراهم کردن نیروی انسانی متخصص برای شرکت های خارجی) شناخته شد. سپس با توسعه قابلیت های خود، به سمت «برون سپاری فرامرزی» حرکت کرد و خدمات فناوری اطلاعات را از راه دور برای مشتریان جهانی ارائه داد. در نهایت، با ایجاد مدل «تحویل جهانی»، شرکت های هندی توانستند خدمات پیچیده تری را از طریق مراکز مختلف خود در سراسر جهان به مشتریان ارائه دهند و به این ترتیب، از یک بازیگر خدماتی ساده به یک ارائه دهنده راه حل های فناورانه جهانی تبدیل شدند.

تکرار هنر و دلالت های سیاستی برای آینده

کتاب «هنر همپایی اقتصادی» فراتر از تحلیل صرف گذشته، به تکرار این هنر در آینده و ارائه دلالت های سیاستی برای مناطق مختلف جهان می پردازد. این بخش بر ماهیت پویای توسعه تأکید دارد و چگونگی به کارگیری اصول همپایی در شرایط متغیر را بررسی می کند.

دیدگاه مبتنی بر ظرفیت انسانی

محور اصلی دیدگاه کئون لی، اهمیت توسعه «ظرفیت های انسانی و نهادی» به عنوان ستون فقرات توسعه اقتصادی است. او استدلال می کند که صرف سرمایه گذاری در فناوری یا زیرساخت ها بدون توجه به قابلیت های انسانی و نهادهایی که این فناوری ها را به کار می گیرند و توسعه می دهند، کافی نخواهد بود. آموزش و پرورش نیروی کار ماهر، ایجاد فرهنگ نوآوری، تقویت نهادهای تحقیقاتی و توسعه ای، و حکمرانی خوب، همگی اجزای حیاتی این ظرفیت سازی هستند.

این دیدگاه نشان می دهد که موفقیت در همپایی، بیش از هر چیز به توانایی یک جامعه در یادگیری، سازگاری و خلق دانش جدید بستگی دارد. کشورها باید در «سرمایه انسانی» خود سرمایه گذاری کنند تا بتوانند چالش های پیچیده اقتصادی را مدیریت کرده و از فرصت های فناورانه بهره ببرند.

عبور از شکست ها و موانع با خلاقیت

یکی از پیام های کلیدی کتاب این است که هیچ مسیر از پیش تعیین شده و تک بعدی برای همپایی اقتصادی وجود ندارد. کشورهای متأخر باید با خلاقیت و نوآوری در سیاست گذاری، از شکست ها و موانع پیش روی خود عبور کنند. این به معنای عدم تقلید کورکورانه از مدل های توسعه ای است که شاید برای شرایط خاص کشورهای پیشرو مناسب بوده است.

سیاست گذاران باید توانایی «تفکر استراتژیک» و «انعطاف پذیری» داشته باشند تا بتوانند مسیرهای فرعی مناسب و فرصت های جهش را شناسایی و از آن ها بهره برداری کنند. این شامل آزمون و خطا، یادگیری از تجربه های موفق و ناموفق، و تطبیق سیاست ها با شرایط بومی و جهانی است.

کاربرد هنر همپایی در مناطق مختلف جهان

لی اصول «هنر همپایی» را برای مناطق مختلف جهان که با چالش های منحصربه فردی روبه رو هستند، کاربردی می داند:

• آفریقا: این قاره با چالش های توسعه ای عمیقی مواجه است، اما کئون لی امکان جهش را برای آن محتمل می داند. با حمایت های هدفمند دولت ها و جامعه بین المللی در زمینه ایجاد ظرفیت های تولیدی و فناورانه، آفریقا می تواند از تله های سنتی توسعه رها شده و به سمت صنایع و فناوری های نوظهور جهش کند. این امر نیازمند سرمایه گذاری در آموزش، زیرساخت ها و ترویج نوآوری های محلی است.

• آمریکای جنوبی: این منطقه غالباً با پدیده «نفرین منابع» (Resource Curse) دست و پنجه نرم می کند، جایی که وفور منابع طبیعی مانع از توسعه صنایع پیچیده تر می شود. لی پیشنهاد می کند که کشورهای آمریکای جنوبی می توانند با تنوع بخشیدن به اقتصاد خود، سرمایه گذاری در صنایع مبتنی بر دانش و اجتناب از شکست در طراحی سیاست ها، از این نفرین عبور کرده و جهش های اقتصادی را تجربه کنند. یادگیری از قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) و استفاده هوشمندانه از فضای سیاستی موجود نیز در این زمینه حیاتی است.

• آسیای جنوب شرقی: با ورود به دوران «انقلاب صنعتی چهارم»، کشورهای آسیای جنوب شرقی با چشم اندازهای جدیدی برای جهش مواجه هستند. این منطقه می تواند با سرمایه گذاری در فناوری های دیجیتال، هوش مصنوعی و اتوماسیون، و با بهره گیری از تجربه موفقیت های گذشته در همپایی، به قطب های نوآوری تبدیل شود. همکاری های منطقه ای و ایجاد اکوسیستم های نوآوری پویا، کلید موفقیت در این دوران است.

فضای سیاستی تحت رژیم WTO

کئون لی محدودیت ها و فرصت های سیاست گذاری در چارچوب قوانین تجارت جهانی (WTO) را نیز بررسی می کند. او نشان می دهد که هرچند رژیم WTO می تواند فضای سیاستی برای حمایت از صنایع داخلی و نوآوری را محدود کند، اما هنوز گزینه های مجاز و استراتژی های هوشمندانه ای وجود دارد که کشورها می توانند از آن ها بهره برداری کنند. این شامل استفاده از ابزارهای حمایتی غیرتعرفه ای، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، و مذاکرات هوشمندانه در چارچوب توافق نامه های بین المللی است تا فضای کافی برای «سیاست گذاری صنعتی» فراهم شود.

در نهایت، «هنر همپایی اقتصادی» تأکید می کند که سیاست گذاران باید از فرصت های موجود در چارچوب قوانین جهانی استفاده کنند و در عین حال، به دنبال تغییر و اصلاح آن دسته از قوانینی باشند که به طور ناعادلانه، مانع از توسعه و همپایی کشورهای متأخر می شوند.

بنابراین، راهکار اصلی برای رهایی از تله درآمد متوسط و رسیدن به سطح درآمد بالا، استفاده از مسیرهای فرعی و جهش قورباغه ای برای ساخت قابلیت های نوآوری و خلق کسب وکارهای بزرگ در قالب گروه های کسب وکار است.

نتیجه گیری: درس های کلیدی از هنر همپایی و نگاه به آینده

کتاب «هنر همپایی اقتصادی: موانع، مسیرهای فرعی و جهش در نظام های نوآوری» اثر کئون لی، یک چارچوب تحلیلی قدرتمند و راهبردی برای کشورهای در حال توسعه ارائه می دهد. این اثر، مسیر رسیدن به توسعه پایدار و همپایی اقتصادی را نه یک فرایند خطی و علمی، بلکه یک هنر پیچیده و نیازمند اندیشه استراتژیک می داند. سه ایده اصلی کتاب — وجود «گذرگاه باریک توسعه»، ضرورت استفاده از «مسیرهای فرعی» برای غلبه بر شکست های قابلیت و اندازه، و اهمیت «جهش قورباغه ای» از طریق بهره برداری از پنجره های فرصت — نقشه راهی جامع را ترسیم می کنند.

لی نشان می دهد که کشورها برای عبور از تله درآمد متوسط، باید استراتژی های رشد خود را از تقلید صرف به سمت نوآوری های بومی و هدفمند تغییر دهند. این امر مستلزم توسعه ظرفیت های انسانی و نهادی، انتخاب هوشمندانه حوزه های فناورانه، و مشارکت استراتژیک در زنجیره های ارزش جهانی است. درس های این کتاب برای سیاست گذاران، پژوهشگران اقتصاد توسعه و کارآفرینانی که به دنبال راهکارهای عملی برای رشد و رفاه اقتصادی در کشورهای خود هستند، بسیار ارزشمند است.