کارمزد شبکه اتریوم

کارمزد شبکه اتریوم، که اغلب با نام گس (Gas) شناخته می شود، هزینه ای است که کاربران برای انجام هر تراکنش یا اجرای قرارداد هوشمند روی بلاکچین اتریوم پرداخت می کنند. این هزینه برای جبران توان محاسباتی مورد نیاز ولیدیتورها جهت پردازش و تأیید تراکنش ها است. درک نحوه محاسبه و مدیریت کارمزد اتریوم برای تمامی فعالان بازار ارزهای دیجیتال که به دنبال بهینه سازی هزینه های خود هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

شبکه اتریوم به عنوان پلتفرم اصلی برای نوآوری های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن های غیرمثلی (NFT) و برنامه های غیرمتمرکز (dApps) شناخته می شود. با این حال، استفاده از این شبکه قدرتمند می تواند با چالش کارمزدهای بالا همراه باشد. این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی برای درک کامل کارمزد اتریوم، نحوه محاسبه آن، دلایل نوسان قیمت و مهم تر از همه، راهکارهای عملی برای کاهش این هزینه ها ارائه می دهد. همچنین، نگاهی به آینده کارمزدهای اتریوم با توجه به به روزرسانی های پیش رو خواهیم داشت تا کاربران بتوانند با آگاهی کامل و به صرفه ترین روش ممکن، تراکنش های خود را مدیریت کنند.

کارمزد شبکه اتریوم (گس) چیست؟

کارمزد شبکه اتریوم، که در اصطلاح فنی به آن گس (Gas) می گویند، در واقع سوختی برای عملکرد ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. هر عملیاتی که در شبکه اتریوم انجام می شود، از یک انتقال ساده ارز دیجیتال اتریوم (ETH) بین دو کیف پول گرفته تا اجرای یک قرارداد هوشمند پیچیده و تعامل با پلتفرم های دیفای، نیازمند انجام محاسبات توسط ولیدیتورهای شبکه است.

گس به عنوان واحد اندازه گیری این توان محاسباتی به کار می رود و هزینه ای که کاربر برای این واحدها پرداخت می کند، کارمزد گس (Gas Fee) نامیده می شود. ولیدیتورها در ازای تأیید و ثبت تراکنش ها در بلاکچین، این کارمزدها را به عنوان پاداش دریافت می کنند. این سیستم پاداش دهی، ولیدیتورها را تشویق می کند تا به صورت مداوم به امنیت و پایداری شبکه کمک کنند. واحد اندازه گیری گس، گی وی (Gwei) است که معادل یک میلیاردم اتر (ETH) می باشد.

هدف دیگری که گس فی دنبال می کند، جلوگیری از حملات اسپم و سوءاستفاده از منابع شبکه است. با توجه به اینکه هر تراکنش نیازمند پرداخت هزینه است، ارسال تراکنش های بی فایده یا مخرب از نظر اقتصادی برای مهاجمان بسیار گران تمام می شود. این سازوکار به حفظ سلامت و کارایی شبکه اتریوم کمک شایانی می کند و تضمین می کند که منابع محدود شبکه به نحو احسن بین کاربران واقعی تخصیص یابد.

نحوه محاسبه کارمزد تراکنش در شبکه اتریوم (مدل EIP-1559)

مکانیسم محاسبه کارمزد در شبکه اتریوم با معرفی پیشنهاد بهبود اتریوم EIP-1559 در آپدیت لندن در آگوست ۲۰۲۱، دستخوش تغییرات اساسی شد. این استاندارد جدید با هدف پایدارتر کردن کارمزدها و بهبود تجربه کاربری طراحی شده است. در این مدل، کارمزد تراکنش به دو بخش اصلی تقسیم می شود که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شوند.

کارمزد پایه (Base Fee)

کارمزد پایه، حداقل هزینه ای است که باید برای هر واحد گس پرداخت شود تا تراکنش در یک بلاک جای گیرد. این مقدار توسط خود پروتکل اتریوم و به صورت الگوریتمی، بر اساس میزان شلوغی و تقاضای شبکه، تعیین می شود. در واقع، هر بلاک اتریوم دارای یک ظرفیت هدف گس است. اگر گس مصرفی در یک بلاک از این هدف فراتر رود، کارمزد پایه برای بلاک بعدی افزایش می یابد و اگر کمتر باشد، کاهش می یابد تا یک تعادل برقرار شود.

نکته مهم در مورد کارمزد پایه این است که این بخش از هزینه تراکنش، برخلاف مدل های قبلی، به ولیدیتورها نمی رسد و سوزانده (Burned) می شود. این مکانیزم سوزاندن، به مرور زمان باعث کاهش عرضه اتر می شود و می تواند بر قیمت ETH تأثیرگذار باشد.

انعام اولویت (Priority Fee / Tip)

انعام اولویت، یک هزینه اختیاری است که کاربر می تواند برای تسریع تراکنش خود به ولیدیتورها پیشنهاد دهد. این انعام، ولیدیتورها را تشویق می کند تا تراکنش کاربر را سریع تر انتخاب و پردازش کنند، زیرا پردازش تراکنش هایی با انعام بالاتر، سود بیشتری برای آن ها به همراه دارد. در زمان هایی که شبکه اتریوم شلوغ است و تراکنش های زیادی در صف انتظار قرار دارند، پیشنهاد یک انعام اولویت بالاتر می تواند به ورود سریع تر تراکنش شما به بلاک کمک کند.

این بخش از کارمزد مستقیماً به ولیدیتوری که بلاک را پردازش می کند، تعلق می گیرد. اگر شبکه خلوت باشد، ممکن است نیازی به تعیین انعام اولویت بالا نباشد و حتی در برخی موارد، کاربر می تواند آن را صفر در نظر بگیرد.

حد گس (Gas Limit)

حد گس، حداکثر تعداد واحدهای گسی است که کاربر مایل است برای اجرای تراکنش خود پرداخت کند. این مقدار، یک سقف برای توان محاسباتی است که تراکنش می تواند مصرف کند. هر عملیات در یک قرارداد هوشمند، میزان مشخصی گس مصرف می کند و حد گس تضمین می کند که یک تراکنش بی نهایت اجرا نشود و منابع شبکه را اشغال نکند. اگر تراکنش قبل از رسیدن به حد گس تعیین شده تکمیل شود، گس مصرف نشده به کیف پول کاربر بازگردانده می شود. اما اگر تراکنش به گس بیشتری از حد تعیین شده نیاز داشته باشد، با خطا مواجه شده و ناموفق خواهد بود، اما کاربر همچنان باید کارمزد گس مصرف شده تا لحظه شکست را بپردازد.

فرمول نهایی محاسبه کارمزد

با در نظر گرفتن این سه مؤلفه، فرمول نهایی برای محاسبه کل کارمزد یک تراکنش در شبکه اتریوم به صورت زیر است:

هزینه کل تراکنش = (کارمزد پایه + انعام اولویت) × واحدهای گس مصرف شده

مثال کاربردی برای محاسبه کارمزد

فرض کنید قصد دارید ۱ اتر به یک آدرس دیگر منتقل کنید. این یک تراکنش ساده محسوب می شود و به ۲۱,۰۰۰ واحد گس نیاز دارد. در لحظه انجام تراکنش، کارمزد پایه توسط شبکه ۱۰ گی وی (Gwei) و شما انعام اولویت ۲ گی وی را برای پردازش سریع تر پیشنهاد می دهید. بنابراین، مجموع هزینه هر واحد گس (Gas Price) برابر با ۱۲ گی وی خواهد بود.

با استفاده از فرمول بالا، محاسبه کارمزد به شکل زیر انجام می شود:

کارمزد کل = (۱۰ گی وی + ۲ گی وی) × ۲۱,۰۰۰ واحد گس = ۱۲ گی وی × ۲۱,۰۰۰ = ۲۵۲,۰۰۰ گی وی

از آنجایی که هر گی وی معادل یک میلیاردم اتر است، ۲۵۲,۰۰۰ گی وی برابر با ۰.۰۰۰۲۵۲ اتر خواهد بود. اگر قیمت هر اتر در آن لحظه مثلاً ۳,۰۰۰ دلار باشد، هزینه دلاری این تراکنش حدود ۰.۷۵۶ دلار می شود.

درک دقیق فرمول محاسبه کارمزد اتریوم به کاربران کمک می کند تا در زمان های شلوغی شبکه، با تنظیم هوشمندانه انعام اولویت و حد گس، هزینه های خود را مدیریت کنند و از هدر رفتن سرمایه جلوگیری نمایند.

چرا به کارمزد در شبکه اتریوم نیاز داریم؟ (اهداف و اهمیت گس فی)

کارمزدها در شبکه اتریوم نه تنها یک هزینه اجباری، بلکه مکانیزمی حیاتی برای عملکرد صحیح و پایدار این بلاکچین هستند. آن ها سه هدف اصلی و بنیادین را دنبال می کنند که بدون آن ها، اتریوم نمی توانست به این سطح از امنیت و کارایی دست یابد.

تضمین امنیت و پایداری شبکه

کارمزد گس، اصلی ترین انگیزه اقتصادی برای ولیدیتورهایی است که امنیت شبکه اتریوم را تأمین می کنند. این ولیدیتورها با استیک کردن (سپرده گذاری) مقادیر قابل توجهی اتر، متعهد می شوند که تراکنش ها را صادقانه پردازش کرده، صحت آن ها را تأیید کنند و بلاک های جدید را به زنجیره اضافه نمایند. این فرایند نیازمند سخت افزار، انرژی و تخصص فنی است.

کارمزدهایی که کاربران پرداخت می کنند، به ویژه انعام اولویت، به عنوان پاداشی مستقیم برای این تلاش ها عمل می کند. این پاداش، تضمین کننده این است که ولیدیتورها به صورت مداوم، وظایف خود را به بهترین شکل انجام دهند و شبکه همواره امن و در دسترس باقی بماند. بدون این انگیزه مالی، هیچ دلیلی برای افراد وجود نداشت تا زمان و منابع خود را صرف تأمین امنیت یک شبکه عمومی کنند.

جلوگیری از حملات اسپم و DDoS

یکی از مهم ترین نقش های کارمزد، محافظت از شبکه در برابر حملات مخرب است. اگر انجام تراکنش ها در اتریوم رایگان بود، مهاجمان می توانستند به راحتی میلیون ها تراکنش بی ارزش یا پیچیده را به شبکه ارسال کنند. این امر به سرعت باعث اشغال تمام ظرفیت محاسباتی شبکه شده و از پردازش تراکنش های قانونی کاربران جلوگیری می کرد که به آن حمله انکار سرویس توزیع شده (DDoS) گفته می شود.

وجود کارمزد، حتی در سطوح پایین، ارسال چنین حملاتی را از نظر اقتصادی بسیار پرهزینه و غیرممکن می سازد. هر بار که یک مهاجم تلاش کند تا شبکه را با تراکنش های بی فایده پر کند، باید هزینه گزافی بپردازد. بنابراین، کارمزد به عنوان یک سد دفاعی عمل کرده و سلامت و پایداری شبکه را در برابر سوءاستفاده تضمین می کند.

تخصیص بهینه منابع محدود شبکه

ظرفیت پردازش بلاکچین اتریوم، همانند هر سیستم محاسباتی دیگری، محدود است. هر بلاک تنها می تواند میزبان حجم مشخصی از گس باشد و این محدودیت، یک تصمیم طراحی آگاهانه برای حفظ عدم تمرکز شبکه است. این بدین معناست که فضای بلاک یک منبع کمیاب و ارزشمند محسوب می شود.

کارمزدها به عنوان یک مکانیسم قیمت گذاری پویا عمل می کنند تا این منبع کمیاب به مؤثرترین شکل ممکن تخصیص یابد. کاربرانی که برای انجام تراکنش خود فوریت بیشتری دارند و حاضرند هزینه بیشتری بپردازند، می توانند انعام اولویت بالاتری پیشنهاد دهند تا تراکنش آن ها سریع تر پردازش شود. این سیستم تضمین می کند که در زمان های اوج شلوغی، تراکنش های با ارزش تر و فوری تر، در اولویت قرار گیرند و منابع شبکه به صورت هوشمندانه مدیریت شوند.

دلایل بالا بودن کارمزد شبکه اتریوم

بالا بودن کارمزد شبکه اتریوم، به خصوص در زمان های اوج فعالیت، یکی از دغدغه های اصلی کاربران است. این هزینه های بالا، نتیجه تعامل چندین عامل کلیدی در ساختار و عملکرد شبکه است که در ادامه به آن ها می پردازیم.

ازدحام و تقاضای بالای شبکه (Network Congestion)

اصلی ترین و مهم ترین دلیل افزایش کارمزد اتریوم، ازدحام و تقاضای بیش از حد برای استفاده از شبکه است. زمانی که تعداد زیادی کاربر به طور همزمان قصد انجام تراکنش دارند و تقاضا برای فضای بلاک از عرضه آن پیشی می گیرد، رقابت شدیدی بین کاربران برای ورود تراکنش هایشان به بلاک های بعدی ایجاد می شود. در این شرایط، کاربران برای اینکه تراکنش هایشان سریع تر پردازش شود، انعام اولویت (Priority Fee) بالاتری پیشنهاد می دهند. این رقابت صعودی، به طور مستقیم باعث افزایش قیمت کلی گس و در نتیجه بالا رفتن کارمزدها می شود.

فعالیت های گسترده در حوزه هایی مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، خرید و فروش توکن های غیرمثلی (NFT) و استفاده از برنامه های غیرمتمرکز (dApps) نقش پررنگی در ایجاد این ازدحام ایفا می کنند. به عنوان مثال، در دوران رونق NFTها یا هنگام عرضه یک پروژه دیفای جدید، کارمزدهای شبکه اتریوم می توانند به ارقام بسیار بالایی برسند.

پیچیدگی تراکنش ها

همه تراکنش ها در شبکه اتریوم از نظر میزان منابع محاسباتی مورد نیاز یکسان نیستند. یک انتقال ساده اتر بین دو آدرس، یک عملیات نسبتاً سبک است که تنها ۲۱,۰۰۰ واحد گس نیاز دارد. اما تعاملات پیچیده تر با قراردادهای هوشمند، مانند مبادله چندین توکن در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX)، تأمین نقدینگی در یک استخر دیفای، یا مینت کردن (ایجاد) یک NFT، می توانند به صدها هزار واحد گس نیاز داشته باشند.

هرچه منطق یک قرارداد هوشمند پیچیده تر باشد و عملیات بیشتری را شامل شود، توان محاسباتی بیشتری از ماشین مجازی اتریوم (EVM) می طلبد و در نتیجه، گس بیشتری مصرف می کند. این تفاوت در مصرف گس، مستقیماً به تفاوت در کارمزد نهایی منجر می شود.

محدودیت ظرفیت بلاک (Block Size Limitations)

همانطور که قبلاً اشاره شد، هر بلاک در شبکه اتریوم دارای یک سقف مشخص برای میزان کل گسی است که می تواند در خود جای دهد. این محدودیت، یک انتخاب طراحی عمدی و هوشمندانه است که برای حفظ عدم تمرکز شبکه اعمال شده است. اگر ظرفیت بلاک ها بسیار زیاد بود، اجرای یک نود کامل اتریوم به سخت افزار بسیار قدرتمندی نیاز پیدا می کرد که می توانست به متمرکز شدن شبکه در دست تعداد کمی از شرکت کنندگان بزرگ منجر شود.

این محدودیت ظرفیت، یک موازنه بین مقیاس پذیری و عدم تمرکز ایجاد می کند. اتریوم در لایه اصلی خود، امنیت و عدم تمرکز را در اولویت قرار داده است. در نتیجه، فضای محدود بلاک ها و رقابت برای ورود به آن ها، به بالا رفتن کارمزدها کمک می کند، زیرا کاربران برای تضمین ورود تراکنش هایشان به بلاک، حاضر به پرداخت هزینه بیشتری می شوند.

قیمت اتر (ETH Price)

کارمزدهای شبکه اتریوم نهایتاً با ارز بومی این شبکه، یعنی اتر (ETH)، پرداخت می شوند. این بدان معناست که قیمت لحظه ای اتر تأثیر مستقیمی بر هزینه دلاری کارمزدها دارد. حتی اگر قیمت گس بر حسب گی وی (Gwei) نسبتاً پایین باشد، اگر ارزش دلاری هر واحد اتر بالا باشد، هزینه دلاری نهایی تراکنش همچنان قابل توجه خواهد بود.

به عنوان مثال، اگر برای انجام یک تراکنش نیاز به ۲۵۰,۰۰۰ گی وی باشد و قیمت اتر ۱,۰۰۰ دلار باشد، هزینه ۰.۲۵ دلار خواهد بود. اما اگر قیمت اتر به ۴,۰۰۰ دلار افزایش یابد، همان ۲۵۰,۰۰۰ گی وی (۰.۰۰۰۲۵ اتر) معادل ۱ دلار می شود. بنابراین، نوسانات و افزایش قیمت اتر می تواند به صورت غیرمستقیم، باعث افزایش هزینه دلاری تراکنش ها برای کاربران شود.

راهکارهای عملی برای کاهش کارمزد شبکه اتریوم

با وجود چالش کارمزدهای بالای شبکه اتریوم، راهکارهای عملی و هوشمندانه ای وجود دارند که به کاربران کمک می کنند تا هزینه های خود را به طور چشمگیری کاهش دهند. آگاهی و استفاده صحیح از این روش ها می تواند تفاوت بزرگی در سودآوری و تجربه کاربری شما ایجاد کند.

زمان بندی هوشمندانه تراکنش ها و ابزارهای ردیاب گس

قیمت گس در شبکه اتریوم ثابت نیست و در طول شبانه روز و هفته به دلیل نوسانات در میزان تقاضا و ازدحام شبکه، تغییر می کند. معمولاً ساعات اوج کاری در قاره آمریکا و اروپا، که بیشترین حجم فعالیت های دیفای و NFT انجام می شود، با بالاترین قیمت گس همراه است. در مقابل، آخر هفته ها و ساعات پایانی شب یا اوایل صبح به وقت جهانی (UTC)، شبکه خلوت تر است و کارمزدها به میزان قابل توجهی کاهش می یابند. به وقت ایران، معمولاً ساعات ۴ تا ۷ صبح می تواند زمان مناسبی برای انجام تراکنش ها با کارمزد کمتر باشد.

برای بهره برداری از این نوسانات، استفاده از ابزارهای ردیاب گس (Gas Trackers) بسیار مفید است. این ابزارها قیمت های لحظه ای گس را بر حسب گی وی برای سطوح مختلف سرعت (کند، استاندارد، سریع) نمایش می دهند. برخی از معروف ترین ابزارهای ردیاب گس عبارتند از:

• Etherscan Gas Tracker: اطلاعات جامع و لحظه ای از قیمت گس، میانگین کارمزدها و تاریخچه آن ها.
• GasNow: یک ابزار ساده و کاربرپسند برای مشاهده قیمت لحظه ای گس.
• Blocknative Gas Estimator: تخمین گر گس با دقت بالا و پیش بینی های هوشمند.
• افزونه MetaMask Gas Monitor: بسیاری از کیف پول های مدرن مانند متامسک، قابلیت مشاهده و تنظیم گس را به صورت داخلی ارائه می دهند.

اگر تراکنش شما فوریت بالایی ندارد، با برنامه ریزی و استفاده از این ابزارها می توانید آن را در زمان های خلوت تر انجام دهید و تا ۵۰ درصد یا بیشتر در هزینه های خود صرفه جویی کنید.

استفاده از راه حل های لایه دوم (Layer 2) و سایدچین ها (Sidechains)

این راهکار، مؤثرترین روش برای کاهش کارمزد اتریوم است. راه حل های مقیاس پذیری لایه دوم (Layer 2) و سایدچین ها (Sidechains) به گونه ای طراحی شده اند که بار محاسباتی را از روی زنجیره اصلی اتریوم بردارند. آن ها تراکنش ها را در یک محیط موازی و بسیار سریع تر و ارزان تر پردازش می کنند و سپس، نتیجه نهایی را به صورت دسته ای و فشرده به زنجیره اصلی ارسال می نمایند. این کار می تواند هزینه ها را تا ۹۰ الی ۹۹ درصد کاهش دهد.

مهم ترین انواع این راه حل ها عبارتند از:

• رول آپ های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups): پلتفرم هایی مانند آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیزم (Optimism) جزو این دسته هستند. آن ها امنیت خود را مستقیماً از شبکه اصلی اتریوم به ارث می برند و تراکنش ها را در لایه دوم پردازش می کنند. این رول آپ ها با فرض اینکه همه تراکنش ها معتبر هستند عمل می کنند، اما یک دوره زمانی مشخص (معمولاً ۷ روز) را برای بررسی و امکان ارائه اثبات تقلب در نظر می گیرند.
• سایدچین ها (Sidechains): پلتفرم هایی مانند پالیگان PoS (Polygon PoS) نمونه ای از سایدچین ها هستند. آن ها یک بلاکچین مستقل محسوب می شوند که به موازات اتریوم کار می کنند و دارای مکانیزم اجماع و مجموعه ولیدیتورهای خاص خود هستند. این استقلال به آن ها سرعت بالا و هزینه های بسیار پایین را می بخشد، اما امنیت آن ها به صورت مستقل تأمین می شود و مستقیماً از امنیت اتریوم بهره مند نیستند.

برای استفاده از این شبکه ها، کاربران باید دارایی های خود را از طریق یک پل (Bridge) از شبکه اصلی اتریوم به شبکه لایه ۲ یا سایدچین مورد نظر منتقل کنند. جدول زیر یک مقایسه کاربردی از این پلتفرم ها ارائه می دهد:

ویژگی	Arbitrum	Optimism	Polygon PoS
نوع تکنولوژی	Layer 2 (Optimistic Rollup)	Layer 2 (Optimistic Rollup)	Sidechain
مدل امنیتی	امنیت اتریوم	امنیت اتریوم	امنیت مستقل
میانگین هزینه تراکنش	بسیار پایین (مثلاً ۰.۰۰۵ دلار)	بسیار پایین (مثلاً ۰.۰۰۱ دلار)	کم (مثلاً زیر ۰.۰۱ دلار)
برنامه های محبوب	Aave, GMX, Uniswap	Synthetix, Velodrome	Aave, QuickSwap, OpenSea
توکن بومی کارمزد	ETH	ETH	MATIC (برای کارمزد Polygon PoS)

دسته بندی تراکنش ها (Transaction Batching)

دسته بندی تراکنش ها یک تکنیک مؤثر برای کاهش هزینه هاست، به ویژه زمانی که نیاز به انجام چندین عملیات مرتبط دارید. به جای اینکه چندین تراکنش جداگانه را ارسال کنید که هر کدام کارمزد پایه خود را دارند، می توانید تمام این عملیات را در یک تراکنش واحد بسته بندی کنید. با این کار، هزینه پایه را فقط یک بار پرداخت می کنید و هزینه کلی را به شدت کاهش می دهید.

این قابلیت معمولاً توسط کیف پول های قرارداد هوشمند (Smart Contract Wallets) ارائه می شود. کیف پول هایی مانند Ambire Wallet به شما اجازه می دهند چندین عمل مختلف را در یک مرحله انجام دهید. این روش برای کاربردهایی مانند توزیع توکن در ایردراپ ها، چندین معامله در دیفای (Swap) یا تأمین نقدینگی به صورت همزمان، بسیار کارآمد است. کیف پول متامسک نیز با پشتیبانی از استانداردهای جدید مانند EIP-5792 و معرفی حساب های هوشمند، در حال افزودن این قابلیت های پیشرفته است.

استفاده از dAppهای بهینه و تجمیع کننده های DEX

انتخاب برنامه های غیرمتمرکز (dApps) و ابزارهای مناسب می تواند تأثیر بسزایی در مدیریت کارمزدها داشته باشد:

• dAppهای بهینه از نظر گس: همه توسعه دهندگان به یک شکل قراردادهای هوشمند خود را کدنویسی نمی کنند. برخی از dAppها با استفاده از کدهای بهینه و کارآمدتر، برای انجام یک کار مشخص، گس کمتری مصرف می کنند. پیش از استفاده از یک dApp جدید، می توانید با تحقیق و بررسی، گزینه هایی را انتخاب کنید که به بهینه سازی مصرف گس معروف هستند.
• تجمیع کننده های صرافی غیرمتمرکز (DEX Aggregators): به جای معامله مستقیم در یک صرافی غیرمتمرکز مانند Uniswap، می توانید از تجمیع کننده های DEX مانند 1inch، CoW Swap یا Paraswap استفاده کنید. این پلتفرم ها مانند یک موتور جستجو عمل می کنند و به صورت همزمان چندین DEX و استخر نقدینگی را بررسی کرده تا بهترین مسیر با کمترین کارمزد و بهترین قیمت را برای معامله شما پیدا کنند.

شبیه سازی تراکنش ها برای جلوگیری از شکست

همانطور که قبلاً اشاره شد، حتی تراکنش های ناموفق در اتریوم نیز هزینه های گس را به دنبال دارند. این موضوع، به ویژه در تعاملات پیچیده دیفای که احتمال شکست آن ها به دلیل لغزش قیمت (Slippage) یا کمبود نقدینگی وجود دارد، می تواند منجر به از دست رفتن هزینه های قابل توجهی شود. برای جلوگیری از این ضرر، می توانید از ابزارهای شبیه ساز تراکنش استفاده کنید.

پلتفرم هایی مانند Tenderly و DeFi Saver به شما این امکان را می دهند که یک تراکنش را قبل از ارسال واقعی به شبکه، شبیه سازی کنید. این ابزارها نتیجه دقیق تراکنش را به شما نشان می دهند و اگر قرار باشد تراکنش با خطا مواجه شود، به شما اطلاع می دهند. با این روش، می توانید از ارسال تراکنش های ناموفق و هدر رفتن کارمزد گس جلوگیری کنید.

مدیریت تنظیمات گس در کیف پول ها (مانند MetaMask)

اکثر کیف پول های ارز دیجیتال محبوب، به ویژه متامسک (MetaMask)، گزینه هایی برای مدیریت تنظیمات گس ارائه می دهند. متامسک معمولاً سه گزینه پیش فرض برای سرعت تراکنش ها دارد: کند (Slow)، متوسط (Medium) و سریع (Fast). هر کدام از این گزینه ها، قیمت گس متفاوتی را پیشنهاد می دهند:

• کند: کمترین کارمزد را دارد، اما ممکن است تراکنش شما با تأخیر زیادی پردازش شود یا حتی برای مدتی طولانی در صف انتظار بماند.
• متوسط: تعادلی بین سرعت و هزینه برقرار می کند.
• سریع: بالاترین کارمزد را دارد و تراکنش شما را در اولویت قرار می دهد تا سریع تر پردازش شود.

برای کاربران باتجربه تر، امکان تنظیم دستی Gas Limit و Priority Fee نیز وجود دارد. با تحلیل شرایط شبکه و استفاده از ابزارهای ردیاب گس، می توانید این مقادیر را به صورت دستی تنظیم کنید تا به بهترین تعادل بین سرعت و هزینه دست یابید.

مقایسه کارمزد اتریوم با سایر شبکه ها

برای درک بهتر جایگاه کارمزد اتریوم، مقایسه آن با سایر شبکه های بلاکچین و راه حل های لایه دوم بسیار مفید است. انتخاب شبکه مناسب برای انتقال دارایی ها مانند تتر (USDT) یا اتر (ETH) بستگی به نیاز کاربر، فوریت تراکنش، اهمیت امنیت و میزان هزینه ای که مایل به پرداخت آن است، دارد.

جدول زیر مقایسه ای از کارمزدهای تقریبی و ویژگی های اصلی چند شبکه پرکاربرد ارائه می دهد:

شبکه	میانگین کارمزد (تقریبی)	سرعت تراکنش	مدل امنیتی	مزایا	معایب
اتریوم (ERC20)	۴ تا ۱۵ دلار (بسیار متغیر)	متوسط	بسیار بالا (PoS)	امنیت فوق العاده، اکوسیستم بزرگ و غیرمتمرکز	کارمزد بالا در زمان ازدحام، سرعت نسبتاً پایین
ترون (TRC20)	۰.۵ تا ۱.۵ دلار	بالا	متوسط	کارمزد پایین، سرعت بالا	امنیت پایین تر نسبت به اتریوم، تمرکز نسبی
بایننس اسمارت چین (BEP20)	۰.۲ تا ۰.۵ دلار	بسیار بالا	بالا (PoSA)	کارمزد بسیار پایین، سرعت بالا، اکوسیستم بزرگ	متمرکزتر از اتریوم، وابستگی به بایننس
آربیتروم (Arbitrum)	۰.۰۵ تا ۰.۳ دلار	بسیار بالا	امنیت اتریوم (با چالش)	کارمزد بسیار پایین، سرعت فوق العاده، امنیت اتریوم	زمان برداشت (۷ روزه)، پیچیدگی بیشتر برای کاربران جدید
آپتیمیزم (Optimism)	۰.۰۲ تا ۰.۲ دلار	بسیار بالا	امنیت اتریوم (با چالش)	کارمزد بسیار پایین، سرعت فوق العاده، امنیت اتریوم	زمان برداشت (۷ روزه)، پیچیدگی بیشتر برای کاربران جدید
پالیگان PoS (Polygon PoS)	۰.۰۰۵ تا ۰.۰۵ دلار	بسیار بالا	امنیت مستقل (PoS)	کارمزد فوق العاده پایین، سرعت بسیار بالا، اکوسیستم بزرگ	امنیت مستقل و پایین تر از اتریوم

بحث و نتیجه گیری:

همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود، شبکه اصلی اتریوم (ERC20) با وجود امنیت بی نظیر و اکوسیستم گسترده، بالاترین کارمزدها را دارد. این موضوع می تواند برای تراکنش های کوچک یا کاربران با سرمایه کمتر، یک چالش جدی باشد.

در مقابل، شبکه های لایه دوم مانند آربیتروم و آپتیمیزم، با بهره گیری از امنیت لایه اصلی اتریوم و ارائه کارمزدهای بسیار پایین تر و سرعت بالاتر، گزینه هایی بسیار جذاب برای کاربرانی هستند که به دنبال بهینه سازی هزینه های خود هستند. سایدچین هایی مانند پالیگان PoS نیز با کارمزدهای ناچیز و سرعت فوق العاده، به کاربران امکان می دهند تا با هزینه ای بسیار کم، تراکنش های خود را انجام دهند، هرچند امنیت آن ها به صورت مستقل تأمین می شود.

شبکه هایی مانند ترون و بایننس اسمارت چین نیز گزینه هایی با کارمزد پایین تر نسبت به اتریوم اصلی هستند، اما باید به امنیت و سطح تمرکز آن ها توجه داشت. برای انتقال تتر (USDT)، شبکه های TRC20 و BEP20 به دلیل کارمزد بسیار پایین و سرعت بالا، اغلب محبوبیت زیادی دارند.

بنابراین، انتخاب بهترین شبکه به نیازهای شما بستگی دارد: اگر امنیت مطلق و عدم تمرکز در اولویت است، اتریوم (با در نظر گرفتن لایه دوم ها) بهترین گزینه است. اگر سرعت و هزینه پایین مهم ترین فاکتورها هستند، راه حل های لایه دوم یا سایدچین ها و شبکه های جایگزین مانند بایننس اسمارت چین و ترون می توانند انتخاب های مناسبی باشند.

به روزرسانی های آتی اتریوم و تأثیر آن ها بر کارمزد

جامعه اتریوم به طور مداوم در حال کار بر روی بهبود مقیاس پذیری و کاهش کارمزدها است. چندین به روزرسانی مهم در نقشه راه اتریوم وجود دارد که پتانسیل چشمگیری برای تغییر چشم انداز کارمزدها دارند و می توانند آینده روشن تری را برای کاربران رقم بزنند.

اتریوم ۲.۰ (Ethereum 2.0 / The Merge)

اتریوم ۲.۰، که اکنون به عنوان The Merge (ادغام) شناخته می شود، بزرگترین به روزرسانی تاریخ اتریوم بود که در سپتامبر ۲۰۲۲ تکمیل شد. این به روزرسانی شامل انتقال از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) بود. برخلاف تصور رایج، ادغام به طور مستقیم منجر به کاهش چشمگیر کارمزدهای لایه اصلی اتریوم نشد و عمدتاً بر مصرف انرژی و مدل اقتصادی شبکه تأثیر گذاشت.

با این حال، انتقال به اثبات سهام، زیربنای لازم برای پیاده سازی به روزرسانی های مقیاس پذیری آینده مانند شاردینگ را فراهم آورد. از طریق افزایش کارایی و کاهش ازدحام غیرمستقیم ناشی از PoS، میانگین کارمزدها تا حدودی پایدارتر شدند، اما کاهش چشمگیر و مستقیمی را در کارمزدهای لایه اصلی به همراه نداشت.

آپدیت Dencun و EIP-4844 (Proto-Danksharding)

آپدیت Dencun، که در مارس ۲۰۲۴ اجرا شد، یکی از مهم ترین به روزرسانی ها با هدف کاهش کارمزدها بود، به ویژه برای راه حل های لایه دوم. هسته این آپدیت، پیاده سازی EIP-4844 یا Proto-Danksharding است. این پروتکل، نوع جدیدی از تراکنش ها را معرفی کرد که به آنها Blob می گویند.

Blobها فضایی موقتی و ارزان تر برای ذخیره داده های تراکنش های لایه دوم (Rollups) فراهم می کنند. این بدان معناست که به جای انتشار تمام داده های تراکنش های لایه دوم بر روی لایه اصلی اتریوم (که گران است)، این داده ها می توانند به صورت کارآمدتر و ارزان تر در Blobها ذخیره شوند. این تغییر منجر به کاهش چشمگیر هزینه های تراکنش در شبکه های لایه دوم مانند Arbitrum و Optimism شده است و در برخی موارد، هزینه ها را تا ۷۰ تا ۹۰ درصد کاهش داده است. این به روزرسانی، نقطه عطفی برای مقرون به صرفه تر کردن استفاده از اکوسیستم اتریوم از طریق راه حل های لایه دوم به شمار می رود.

شاردینگ (Sharding)

شاردینگ، چشم انداز نهایی برای مقیاس پذیری اتریوم است و انتظار می رود که در آینده پیاده سازی شود. شاردینگ به معنای تقسیم بلاکچین اتریوم به بخش های کوچک تر و موازی (Shardها) است که هر یک قادر به پردازش تراکنش ها و قراردادهای هوشمند به صورت مستقل هستند. این فرایند به جای اینکه کل شبکه تمام تراکنش ها را پردازش کند، کار را بین شاردها توزیع می کند.

هدف اصلی شاردینگ، افزایش چشمگیر توان عملیاتی (Throughput) شبکه و در نتیجه، کاهش ازدحام و کارمزدها در لایه اصلی اتریوم است. با پیاده سازی کامل شاردینگ، اتریوم قادر خواهد بود هزاران تراکنش در ثانیه را پردازش کند که این امر به طور مستقیم به کاهش هزینه ها و بهبود تجربه کاربری منجر خواهد شد. اگرچه شاردینگ یک پروژه بلندمدت است، اما پتانسیل آن برای حل مشکل کارمزدهای بالا و مقیاس پذیری اتریوم، بسیار امیدبخش است.

سوالات متداول

کارمزد گس اتریوم چیست و چرا باید آن را پرداخت کنیم؟

کارمزد گس اتریوم هزینه ای است که کاربران برای انجام هر عملیات (تراکنش یا اجرای قرارداد هوشمند) در شبکه اتریوم پرداخت می کنند. این هزینه به عنوان پاداش به ولیدیتورها (اعتبارسنج ها) داده می شود تا تراکنش ها را پردازش و امنیت شبکه را حفظ کنند. پرداخت کارمزد برای جلوگیری از حملات اسپم و تخصیص عادلانه منابع محدود شبکه نیز ضروری است.

چرا حتی برای تراکنش ناموفق در اتریوم هم کارمزد پرداخت می شود؟

حتی برای تراکنش های ناموفق نیز کارمزد پرداخت می شود زیرا ولیدیتورها برای بررسی و تلاش برای اجرای تراکنش شما، منابع محاسباتی و انرژی صرف کرده اند. کارمزد، بهای استفاده از این منابع است، نه بهای موفقیت یا شکست تراکنش. این مکانیسم از ارسال تراکنش های بی ارزش یا آزمایشی بی رویه به شبکه جلوگیری می کند.

میانگین کارمزد اتریوم چقدر است و چگونه تغییر می کند؟

میانگین کارمزد اتریوم به شدت متغیر است. برای یک انتقال ساده ETH می تواند بین ۰.۵ تا ۵ دلار باشد، در حالی که برای تعاملات پیچیده تر با قراردادهای هوشمند یا NFTها ممکن است تا ۲۰ دلار یا بیشتر نیز افزایش یابد. این کارمزد بر اساس تقاضای شبکه (ازدحام)، پیچیدگی تراکنش و قیمت لحظه ای ETH تغییر می کند. در ساعات اوج شلوغی، کارمزدها افزایش یافته و در زمان های خلوت، کاهش می یابد.

بهترین زمان برای انجام تراکنش های اتریوم با کمترین کارمزد چه ساعتی است؟

بهترین زمان برای انجام تراکنش های اتریوم با کارمزد کمتر، معمولاً در ساعات خلوت شبکه است. بر اساس داده ها، کمترین کارمزدها اغلب در آخر هفته ها و ساعات اولیه صبح به وقت جهانی (بین ۰۰:۰۰ تا ۰۴:۰۰ UTC) یا همان ساعات ۴ تا ۸ صبح به وقت ایران، مشاهده می شوند.

آیا اتریوم ۲.۰ به طور مستقیم کارمزدها را به شدت کاهش داده است؟

خیر، اتریوم ۲.۰ (The Merge) به طور مستقیم باعث کاهش چشمگیر کارمزدهای لایه اصلی نشد. این به روزرسانی عمدتاً مکانیزم اجماع را از اثبات کار به اثبات سهام تغییر داد که منجر به کاهش مصرف انرژی و افزایش امنیت شد. کاهش کارمزدها بیشتر به به روزرسانی های آتی مقیاس پذیری مانند شاردینگ و بهبودهای لایه دوم بستگی دارد.

کدام شبکه برای انتقال تتر (USDT) یا اتریوم (ETH) از نظر کارمزد به صرفه تر است؟

برای انتقال تتر (USDT) یا اتریوم (ETH) با کمترین کارمزد، استفاده از راه حل های لایه دوم اتریوم (مانند Arbitrum و Optimism) یا سایدچین هایی مانند Polygon PoS بسیار به صرفه تر از شبکه اصلی اتریوم (ERC20) است. همچنین، شبکه هایی مانند Binance Smart Chain (BEP20) و Tron (TRC20) نیز کارمزدهای به مراتب پایین تری برای انتقال تتر ارائه می دهند.

از چه ابزارهایی می توان برای مشاهده لحظه ای کارمزد شبکه اتریوم استفاده کرد؟

برای مشاهده لحظه ای کارمزد شبکه اتریوم و پیدا کردن بهترین زمان برای انجام تراکنش ها، می توانید از ابزارهایی مانند Etherscan Gas Tracker، GasNow، Blocknative Gas Estimator و افزونه های کیف پول مانند MetaMask Gas Monitor استفاده کنید. این ابزارها، قیمت گس را بر اساس سرعت های مختلف (کند، متوسط، سریع) نمایش می دهند.

آپدیت Dencun چه تأثیری بر کارمزدهای اتریوم داشته است؟

آپدیت Dencun (با پیاده سازی EIP-4844 یا Proto-Danksharding) تأثیر چشمگیری بر کاهش کارمزدهای راه حل های لایه دوم اتریوم داشته است. این به روزرسانی با معرفی Blobها، فضای ذخیره سازی ارزان تری برای داده های تراکنش های لایه دوم فراهم کرد که منجر به کاهش ۷۰ تا ۹۰ درصدی کارمزدها در شبکه هایی مانند Arbitrum و Optimism شد. این تغییر به طور مستقیم کارمزدهای لایه اصلی را کاهش نداد، اما استفاده از لایه دوم ها را بسیار اقتصادی تر کرد.

جمع بندی

کارمزد شبکه اتریوم (گس) بخش جدایی ناپذیری از این بلاکچین قدرتمند است که نقش حیاتی در حفظ امنیت، پایداری و تخصیص بهینه منابع آن ایفا می کند. درک اینکه گس چیست، چگونه محاسبه می شود و چرا گاهی اوقات بسیار بالا می رود، اولین گام برای مدیریت مؤثر هزینه ها در این اکوسیستم است. ازدحام شبکه ناشی از فعالیت های دیفای و NFT، پیچیدگی تراکنش ها، محدودیت ظرفیت بلاک ها و نوسانات قیمت اتر، همگی در بالا رفتن این هزینه ها نقش دارند.

اما کاربران در برابر این چالش بی دفاع نیستند. با استفاده از راهکارهای هوشمندانه مانند زمان بندی دقیق تراکنش ها با کمک ابزارهای ردیاب گس، بهره گیری از راه حل های مقیاس پذیری لایه دوم (Optimistic Rollups و ZK-Rollups) و سایدچین ها (مانند Polygon)، دسته بندی تراکنش ها، انتخاب dAppهای بهینه و تجمیع کننده های DEX، شبیه سازی تراکنش ها برای جلوگیری از شکست و مدیریت تنظیمات گس در کیف پول ها، می توان هزینه ها را به طور چشمگیری کاهش داد.

به روزرسانی های آتی اتریوم، به خصوص آپدیت Dencun و چشم انداز شاردینگ، نشان دهنده تعهد جامعه اتریوم به حل چالش مقیاس پذیری و کاهش کارمزدها هستند. این پیشرفت ها، آینده ای امیدوارکننده تر را برای اتریوم نوید می دهند که در آن، تعامل با این شبکه برای طیف وسیع تری از کاربران، مقرون به صرفه تر خواهد بود. آگاهی و به روز بودن با این تحولات، کلید موفقیت در دنیای پویای ارزهای دیجیتال و اکوسیستم اتریوم است.