چاقی و تاثیر آن بر ضریب هوشی کودکان

دکتر روح‌الله صدیق، متخصص روانپزشکی با اشاره به نوشتن ۵۱ مقاله درباره ارتباط چاقی در بچه‌های زیر سن بلوغ، به‌ویژه دوران ابتدایی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این بررسی‌ها نشان داده که چاقی باعث کاهش هوش (IQ) به مقدار ۵/۲۶ تا ۷/۴۴ نمره می‌شود که مشابه تبدیل بنز به پراید است و عدد بسیار بزرگی برای هوش به شمار می‌رود.»

البته کارشناسان تأکید می‌کنند که این رابطه پیچیده و تحت تأثیر عوامل متعددی است و همه کودکان چاق هم ضریب هوشی پایینی ندارند، اما به‌طور کلی عوامل مرتبط با چاقی مانند التهاب، تغذیه نامناسب و اختلال در خواب می‌توانند بر عملکرد شناختی کودکان ازجمله ضریب هوشی آن‌ها تأثیر بگذارد.

به همین دلیل، پرداختن به این عوامل زودهنگام از طریق تغییرات سبک زندگی سالم و مداخلات می‌تواند نتایج جسمی و شناختی را بهبود ببخشد. بررسی ۲ مقاله در مجله جهانی چاقی تحت عنوان بررسی چاقی (Obesity Reviews) و وب‌سایت JAMA Pediatrics چند شاخص اثرگذار چاقی بر کاهش هوش را مطرح می‌کند که در ادامه می‌خوانید.

سازوکار‌های بیولوژیکی

چاقی اغلب باعث التهاب مزمن با درجه پایین می‌شود که می‌تواند بر سلامت مغز و رشد شناختی تأثیر بگذارد. چاقی با مقاومت در مقابل انسولین هم مرتبط است که می‌تواند متابولیسم گلوکز در مغز را مختل کند. مغز برای انرژی به گلوکز متکی است، بنابراین اختلال در این فرایند می‌تواند عملکرد شناختی را مختل کند. چاقی بــر سطـــوح هورمون‌هایی مانند لپتین و گرلین تأثیر می‌گذارد کــه در عملکرد‌های مغز مانند حافظه و یادگیری نقش دارند.

عوامل روانی و اجتماعی

کودکان چاق ممکن است با انگ قلدری مواجه شوند یا به‌دلیل شرم از اضافه‌وزن، خود را از مشارکت‌های اجتماعی محروم کنند. این موضوع می‌تواند بر سلامت روان و تمرکز شناختی آن‌ها تأثیر بگذارد. کودکان چاق عمدتا فعالیت بدنی کمتری دارند و مطالعات نشان داده که تحرک مناسب برای سلامت مغز و رشد شناختی مهم است.

اختلالات خواب

چاقی می‌تواند الگو‌های خواب کودکان را مختل کند. خواب ضعیف باعث اختلال در عملکرد‌های شناختی مانند حافظه، توجه و حل مسئله می‌شود.

ساختار و عملکرد مغز

برخی مطالعات تصویربرداری عصبی نشان داده‌اند که چاقی در کودکان با تغییرات در نواحی مغز مانند قشر جلوی مغز که مسئول تصمیم‌گیری، حل مسئله و کنترل تکانه است، ارتباط دارد.