نمونه دادخواست اثبات نشوز

اثبات نشوز به معنای عدم ایفای وظایف زناشویی از سوی زن، معمولاً با ارائه دادخواست الزام به تمکین آغاز می شود. این فرآیند حقوقی به مرد اجازه می دهد تا با اثبات اینکه همسرش بدون دلیل موجه از تمکین عام و خاص خودداری می کند، از پرداخت نفقه معاف شده و در مواردی خاص، حتی اجازه ازدواج مجدد را نیز به دست آورد.

در حقوق خانواده ایران، روابط زوجین بر پایه حقوق و تکالیف متقابلی استوار است. یکی از مهم ترین این تکالیف، وظیفه تمکین زوجه در برابر زوج است. وقتی زن بدون مانع مشروع از انجام این وظایف خودداری کند، اصطلاحاً «ناشزه» نامیده می شود و مرد می تواند برای «اثبات نشوز» او اقدام کند. این فرآیند حقوقی که عمدتاً از طریق «دادخواست الزام به تمکین» پیگیری می شود، برای زوج عواقب حقوقی مهمی از جمله قطع نفقه و امکان ازدواج مجدد را به دنبال دارد. از آنجایی که این موضوع دارای پیچیدگی های قانونی بسیاری است، درک صحیح از مفاهیم، مراحل، دلایل اثبات و همچنین موارد عدم اثبات نشوز از اهمیت بالایی برخوردار است.

درک مفاهیم بنیادی: تمکین و نشوز در حقوق خانواده

برای ورود به بحث اثبات نشوز، ابتدا باید درکی عمیق از مفاهیم «تمکین» و «نشوز» در چهارچوب قوانین حقوقی ایران داشته باشیم. این دو واژه، ارکان اصلی روابط زوجیت و تعیین کننده بسیاری از حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به یکدیگر هستند.

تمکین چیست؟ بررسی ابعاد و انواع آن

تمکین در لغت به معنای اطاعت و فرمانبرداری است، اما در اصطلاح حقوقی خانواده، به معنای انجام وظایفی است که زن در قبال شوهر و زندگی مشترک بر عهده دارد. این وظایف به دو دسته کلی «تمکین عام» و «تمکین خاص» تقسیم می شوند که هر یک ابعاد مختلفی از زندگی زناشویی را پوشش می دهند.

• تمکین عام: این نوع تمکین شامل مجموعه وظایف کلی تر و گسترده تری است که به اداره زندگی مشترک و حفظ کیان خانواده مربوط می شود. مهم ترین مصادیق تمکین عام عبارتند از:
  • سکونت در منزل مشترک: زن موظف است در منزلی که شوهر تعیین می کند (مگر اینکه حق تعیین مسکن با زن باشد) سکونت کند. این موضوع پایه و اساس زندگی خانوادگی محسوب می شود.
  • حسن معاشرت: زن باید با شوهر خود به نیکی و احترام رفتار کند، از ناسازگاری های بی مورد پرهیز کرده و در مدیریت امور خانه و تربیت فرزندان با او همکاری نماید (ماده ۱۱۰۳ و ۱۱۰۴ قانون مدنی).
  • اطاعت از ریاست شوهر در خانواده: بر اساس ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی، ریاست خانواده از خصایص شوهر است و زن باید در چارچوب عرف و قانون از این ریاست تبعیت کند. این ریاست به معنای سلطه مطلق نیست، بلکه ناظر بر اداره کلی خانواده و تصمیم گیری های اساسی در راستای مصالح مشترک است.
• تمکین خاص: این بخش از تمکین، به برقراری روابط زناشویی مشروع و متعارف بین زن و شوهر مربوط می شود. زن مکلف است بدون مانع شرعی و قانونی، در روابط جنسی با شوهر خود همکاری کند. عدم تمکین خاص در صورت نبود موانع موجه شرعی یا قانونی، می تواند به عنوان یکی از مصادیق اصلی نشوز محسوب شود.

نشوز و زن ناشزه کیست؟

«نشوز» در حقوق خانواده به معنای عدم انجام وظایف زناشویی از سوی یکی از زوجین بدون وجود مانع شرعی یا قانونی است. زن «ناشزه» به زنی گفته می شود که از تمکین عام یا خاص در برابر شوهر خودداری می کند، در حالی که هیچ عذر موجهی برای این عدم تمکین ندارد. ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی به صراحت بیان می دارد: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. این ماده به طور مستقیم به مفهوم نشوز و یکی از مهم ترین پیامدهای آن، یعنی قطع نفقه، اشاره دارد.

نشوز مختص زنان نیست، اگرچه در عرف و محاکم قضایی بیشتر در مورد زنان به کار می رود. مرد نیز می تواند در صورت عدم انجام وظایف خود، مانند عدم پرداخت نفقه یا عدم حسن معاشرت، ناشز محسوب شود. اما در این مقاله، تمرکز اصلی بر نشوز زوجه و چگونگی اثبات آن توسط زوج است.

تفاوت دعوای الزام به تمکین با اثبات نشوز

اغلب مشاهده می شود که از اصطلاحات «دادخواست اثبات نشوز» و «دادخواست الزام به تمکین» به جای یکدیگر استفاده می شود. اما در عمل، این دو مفهوم حقوقی ارتباط نزدیکی با هم دارند، ولی دقیقاً یکسان نیستند. دادخواست «الزام به تمکین» در واقع ابزاری است که مرد برای اثبات نشوز همسر خود به کار می برد. مراحل به این صورت است که:

1. طرح دعوای الزام به تمکین: مرد از دادگاه می خواهد که زن را به انجام وظایف زوجیت (تمکین عام و خاص) ملزم کند.
2. صدور حکم الزام به تمکین: در صورتی که دلایل مرد موجه تشخیص داده شود و زن نتواند عذر موجهی برای عدم تمکین خود ارائه کند، دادگاه حکم به الزام زن به تمکین صادر می کند.
3. اجرای حکم و اثبات نشوز: پس از قطعی شدن حکم الزام به تمکین، اگر زن همچنان از اجرای حکم سر باز زند و به زندگی مشترک بازنگردد یا وظایف خود را ایفا نکند، در این مرحله است که «نشوز» او برای دادگاه محرز شده و به اصطلاح، نشوز زن «اثبات» می شود. در پی آن، مرد می تواند درخواست «صدور گواهی نشوز» کند.

بنابراین، «الزام به تمکین» دعوایی است که هدف آن اجبار زن به تمکین است، در حالی که «اثبات نشوز» نتیجه ای است که پس از عدم اجرای حکم الزام به تمکین حاصل می شود. به عبارت دیگر، دادخواست الزام به تمکین، مسیر قانونی برای رسیدن به اثبات نشوز است.

مراحل قانونی اثبات نشوز زوجه: گام به گام

اثبات نشوز زن یک فرآیند حقوقی مرحله به مرحله است که نیاز به دقت و پیگیری دارد. این مراحل با هدف ایجاد سندیت و رسمیت بخشیدن به ادعای مرد و فراهم آوردن فرصت دفاع برای زن طراحی شده اند.

گام اول: ارسال اظهارنامه رسمی الزام به تمکین

اولین و یکی از مهم ترین اقدامات زوج برای اثبات نشوز، ارسال «اظهارنامه رسمی الزام به تمکین» است. این اظهارنامه نه تنها به عنوان یک اخطار رسمی به زوجه تلقی می شود، بلکه به عنوان یک مدرک مهم و معتبر در دادگاه های خانواده مورد استناد قرار می گیرد. این اظهارنامه نشان می دهد که زوج قصد ادامه زندگی مشترک را دارد و زوجه را رسماً به تمکین دعوت کرده است.

محتوای اظهارنامه: در اظهارنامه، زوج باید به صراحت درخواست خود را مبنی بر بازگشت زوجه به منزل مشترک و ایفای وظایف زوجیت (تمکین عام و خاص) بیان کند. همچنین باید یک مهلت معقول (مثلاً یک هفته تا ده روز) برای بازگشت تعیین شود. ذکر تاریخ دقیق ترک منزل یا عدم تمکین و محل سکونت فعلی زوجه (در صورت اطلاع) نیز ضروری است.

نحوه ارسال اظهارنامه: ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. پس از ثبت اظهارنامه، یک نسخه رسمی به آدرس زوجه ابلاغ می گردد و رسید آن به زوج داده می شود که این رسید، مدرک مهمی برای ارائه به دادگاه خواهد بود.

گام دوم: تنظیم و تقدیم دادخواست الزام به تمکین

اگر پس از ارسال اظهارنامه و اتمام مهلت تعیین شده، زوجه همچنان به منزل مشترک بازنگشت یا از تمکین خودداری کرد، زوج می تواند اقدام به تنظیم و تقدیم «دادخواست الزام به تمکین» کند. این دادخواست، سند اصلی برای آغاز فرآیند قضایی اثبات نشوز است.

مرجع صالح رسیدگی: دادخواست الزام به تمکین باید به «دادگاه خانواده» محل اقامت زوجه یا محل وقوع عقد نکاح تقدیم شود.

مدارک لازم و پیوست های دادخواست: برای تکمیل دادخواست، ارائه مدارک زیر ضروری است:

• رونوشت مصدق سند ازدواج (عقدنامه)
• رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی زوج
• رونوشت مصدق اظهارنامه رسمی ارسال شده به زوجه
• در صورت لزوم، استشهادیه شهود مبنی بر عدم حضور زوجه در منزل مشترک یا عدم ایفای وظایف.
• گواهی عدم سوء پیشینه (در برخی موارد).

شرح دادخواست باید به گونه ای باشد که ضمن بیان وقایع و تاریخ ها، خواسته اصلی (الزام زوجه به تمکین عام و خاص) را به وضوح مطرح کند و به مواد قانونی مرتبط استناد نماید. تاکید بر این نکته که زوج تمامی شرایط زندگی مشترک را فراهم کرده و آماده ادامه زندگی است، مهم است.

گام سوم: فرآیند رسیدگی در دادگاه

پس از تقدیم دادخواست، پرونده در دادگاه خانواده تشکیل شده و برای رسیدگی به یکی از شعب ارجاع می گردد. مراحل رسیدگی به این شرح است:

• ابلاغ دادخواست: دادخواست به همراه ضمائم آن به زوجه ابلاغ می شود و او برای جلسه رسیدگی دعوت می گردد.
• جلسات دادرسی: در جلسات دادگاه، هر دو طرف (زوج و زوجه) فرصت دارند تا دلایل و مستندات خود را ارائه کنند. زوجه می تواند در این مرحله ادعای عدم تمکین خود را رد کند یا دلایل موجهی برای آن ارائه دهد.
• نقش وکیل: حضور وکیل متخصص در این مرحله می تواند بسیار تأثیرگذار باشد. وکیل با تسلط بر قوانین و رویه های قضایی، می تواند بهترین دفاع را از حقوق موکل خود انجام دهد.
• تحقیق و بررسی: دادگاه ممکن است برای روشن شدن حقیقت، از شهود تحقیق کند، معاینه محلی انجام دهد یا نظریه کارشناس (مثلاً در مورد مناسب بودن منزل یا شرایط خاص) را جویا شود.
• صدور حکم: در نهایت، دادگاه با بررسی تمامی ادله و دفاعیات، حکم خود را صادر می کند. اگر دلایل مرد برای عدم تمکین زوجه موجه تشخیص داده شود و زوجه نتواند عذر قانونی و شرعی قابل قبولی ارائه کند، حکم به «الزام به تمکین» زوجه صادر خواهد شد. این حکم پس از طی مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی، قطعی می شود.

گام چهارم: درخواست صدور گواهی نشوز

پس از آنکه حکم «الزام به تمکین» قطعی شد و «اجرائیه» آن به زوجه ابلاغ گردید، اگر زوجه همچنان از اجرای حکم سر باز زند و به وظایف زوجیت خود عمل نکند، در این مرحله «نشوز» او به طور کامل «اثبات» می شود. در این صورت، زوج می تواند با تقدیم یک درخواست به همان شعبه صادرکننده حکم قطعی الزام به تمکین، تقاضای «صدور گواهی نشوز» زوجه را داشته باشد.

اهمیت گواهی نشوز: گواهی نشوز یک سند رسمی و مهم است که برای زوج، مبنای قانونی قطع نفقه و در شرایط خاص، اخذ اجازه ازدواج مجدد خواهد بود. این گواهی به طور صریح اعلام می کند که زوجه با وجود حکم دادگاه، از تمکین خودداری کرده و ناشزه محسوب می شود.

ادله و مدارک موثر در اثبات نشوز زن

اثبات نشوز در دادگاه نیازمند ارائه دلایل و مستندات قوی و قابل قبول است. هرچه مدارک ارائه شده مستدل تر و جامع تر باشند، شانس موفقیت در پرونده بیشتر خواهد بود. جمع آوری و ارائه این ادله، بار اثبات را بر عهده زوج قرار می دهد.

1. اظهارنامه رسمی ارسال شده به زوجه: همانطور که پیشتر اشاره شد، اظهارنامه اولین و مهم ترین مدرک در این مسیر است. این سند رسمی به دادگاه نشان می دهد که زوج با حسن نیت، همسر خود را به بازگشت به زندگی مشترک و تمکین دعوت کرده است و زوجه از آن سر باز زده است. تاریخ ارسال و محتوای اظهارنامه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
2. شهادت شهود: شهادت افراد مطلع و بی طرف می تواند نقش تعیین کننده ای در اثبات نشوز داشته باشد. این شهود می توانند همسایگان، اقوام نزدیک، دوستان مشترک یا هر فرد دیگری باشند که از ترک منزل توسط زوجه یا عدم انجام وظایف زناشویی وی مطلع هستند. شهود باید در دادگاه حاضر شده و زیر سوگند شهادت دهند.
3. اقرار زوجه: در صورتی که زوجه به صراحت در دادگاه یا در خارج از دادگاه (با مدرک معتبر) اقرار به عدم تمکین کند، این اقرار به عنوان قوی ترین دلیل اثبات نشوز محسوب می شود. البته اقرار باید بدون اکراه و اجبار باشد.
4. معاینه محلی و نظریه کارشناس: در برخی موارد، برای اثبات شرایط منزل مشترک، مناسب بودن آن یا وضعیت سلامت روحی و جسمی یکی از زوجین، دادگاه می تواند دستور معاینه محلی یا ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری (مانند روانشناس یا پزشک قانونی) را صادر کند. به عنوان مثال، اگر زوجه مدعی عدم مناسب بودن منزل باشد، کارشناس می تواند این ادعا را بررسی کند.
5. اسناد و مدارک کتبی دیگر: هرگونه مدرک کتبی که نشان دهنده عدم تمکین زوجه باشد، می تواند به عنوان دلیل مورد استفاده قرار گیرد. این مدارک شامل موارد زیر می شوند:
   • پیامک ها یا مکاتبات: هرگونه پیامک، ایمیل یا نامه ای که حاوی درخواست زوج برای بازگشت زوجه یا پاسخ زوجه مبنی بر عدم تمایل به تمکین باشد.
   • گزارش های رسمی: مانند گزارش کلانتری در صورت مراجعه زوج برای ترک منزل توسط زوجه یا گزارش پزشکی در خصوص مشکلات سلامتی.
   • برگه های ابلاغیه: به خصوص ابلاغیه های اجراییه حکم الزام به تمکین که نشان دهنده عدم تبعیت زوجه از حکم قطعی دادگاه است.

جمع آوری دقیق و صحیح این مدارک و ارائه آن ها به دادگاه، از مراحل کلیدی در موفقیت پرونده اثبات نشوز است. لازم به ذکر است که دادگاه تمامی دلایل را به دقت بررسی کرده و با در نظر گرفتن اوضاع و احوال پرونده، در خصوص نشوز زوجه تصمیم گیری می کند.

اثبات نشوز زن در دادگاه نیازمند جمع آوری و ارائه ادله و مستندات قوی و قابل قبول است که شامل اظهارنامه رسمی، شهادت شهود، اقرار زوجه و سایر اسناد کتبی می شود.

موارد موجه عدم تمکین: وقتی زن ناشزه محسوب نمی شود

قانونگذار در کنار تکلیف تمکین برای زوجه، موارد و شرایطی را نیز پیش بینی کرده است که زن می تواند به دلایل موجه از تمکین خودداری کند و در این صورت، ناشزه محسوب نمی شود و همچنان مستحق دریافت نفقه خواهد بود. شناخت این موارد برای دفاع از حقوق زوجه یا برای زوج جهت آگاهی از شرایط، بسیار حائز اهمیت است.

حق حبس در عقد دائم (زوجه باکره – ماده ۱۰۸۵ ق.م.)

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به زن باکره حق حبس می دهد. بر اساس این ماده، زنی که باکره است می تواند تا زمانی که تمام مهریه خود را دریافت نکرده، از تمکین خاص و حتی تمکین عام (سکونت در منزل مشترک) خودداری کند، به شرط آنکه قبلاً به اراده خود به تمکین خاص اقدام نکرده باشد. در این مدت، زن ناشزه محسوب نمی شود و حق نفقه خود را حفظ می کند. این حق، یک ضمانت اجرایی برای دریافت مهریه توسط زن است.

مشکلات بهداشتی و سلامتی زوج (بیماری های مقاربتی یا خطرناک – ماده ۱۱۲۷ ق.م.)

اگر زوج به بیماری های مقاربتی یا هر بیماری دیگری مبتلا باشد که ادامه زندگی مشترک یا تمکین خاص را برای زوجه خطرناک یا مضر سازد، زوجه می تواند از تمکین خودداری کند. ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی به این موضوع اشاره دارد و در چنین مواردی، زن ناشزه تلقی نشده و نفقه به او تعلق می گیرد. اثبات این بیماری ها معمولاً از طریق گواهی پزشک متخصص انجام می شود.

عدم تأمین منزل مناسب توسط زوج (ماده ۱۱۱۴ ق.م.)

مطابق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکونت نماید، «مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد». اما این تکلیف منوط به آن است که منزل فراهم شده توسط زوج، مناسب شأن و وضعیت زن باشد. اگر زوج منزلی نامناسب، ناامن یا بدون امکانات اولیه تهیه کرده باشد، زوجه می تواند از سکونت در آن امتناع کند و ناشزه محسوب نخواهد شد.

خوف ضرر جانی، مالی یا شرافتی (ماده ۱۱۱۵ ق.م.)

یکی از مهم ترین دلایل موجه عدم تمکین، ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی است که بیان می کند: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود. این ضرر می تواند شامل ضرب و شتم، اعتیاد شدید زوج، سوء رفتار، تهدید، یا حتی خطر جانی از جانب خانواده زوج باشد. اثبات این خوف ضرر، بار سنگینی بر دوش زوجه است و معمولاً با شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی یا گزارش کلانتری قابل اثبات است.

عذر شرعی یا جسمی زن (عادت ماهانه، نفاس، بیماری)

زن در دوران عادت ماهانه (حیض)، نفاس (پس از زایمان) یا در صورت ابتلا به بیماری های جسمی موجه که مانع از تمکین خاص می شود، می تواند از برقراری رابطه زناشویی خودداری کند. این موارد، عذرهای شرعی و قانونی محسوب می شوند و زن در این حالت ناشزه نخواهد بود و حق نفقه او پابرجاست.

شروط ضمن عقد نکاح (حق تعیین مسکن، حق خروج از کشور)

اگر در ضمن عقد نکاح، شروطی به نفع زوجه گنجانده شده باشد (مثلاً حق تعیین مسکن با زوجه، حق خروج از کشور بدون اجازه زوج، یا هر شرط دیگری که بر اساس آن زوجه از برخی تکالیف معاف شود)، عدم تمکین زوجه بر اساس این شروط، نشوز محسوب نمی شود. این شروط باید به صورت رسمی و کتبی در عقدنامه درج شده باشند.

عسر و حرج زوجه ناشی از سوء رفتار زوج

در مواردی که ادامه زندگی مشترک برای زوجه به دلیل سوء رفتار زوج (مانند ضرب و شتم مکرر، اعتیاد، فحاشی، عدم پرداخت نفقه برای مدت طولانی و…) موجب عسر و حرج (سختی غیرقابل تحمل) شود، زوجه می تواند با اثبات عسر و حرج خود، از دادگاه تقاضای طلاق کند. در این شرایط، تا زمانی که عسر و حرج زوجه اثبات و حکم طلاق صادر شود، عدم تمکین او ناشی از عسر و حرج بوده و نشوز محسوب نمی شود.

نمونه عملی دادخواست الزام به تمکین زوجه (برای اثبات نشوز)

این دادخواست، مهمترین سند حقوقی است که زوج برای آغاز فرآیند اثبات نشوز به دادگاه تقدیم می کند. دقت در نگارش و تکمیل آن اهمیت فراوانی دارد.

مشخصات طرفین و خواسته

عنوان: دادخواست الزام به تمکین زوجه (برای اثبات نشوز)

خواهان:

1. نام: [نام کامل زوج]
2. نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوج]
3. نام پدر: [نام پدر زوج]
4. کد ملی: [کد ملی زوج]
5. آدرس: [آدرس کامل محل سکونت زوج]

خوانده:

1. نام: [نام کامل زوجه]
2. نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوجه]
3. نام پدر: [نام پدر زوجه]
4. کد ملی: [کد ملی زوجه]
5. آدرس: [آدرس کامل محل سکونت فعلی زوجه (اگر می دانید) یا آدرس آخرین منزل مشترک]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود: نام، نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس]

خواسته:

۱. الزام خوانده (خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]) به تمکین عام و خاص.

۲. مطالبه کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت معرفی وکیل).

دلایل و منضمات

۱. رونوشت مصدق سند ازدواج (عقدنامه) شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفترخانه [شماره دفترخانه] [نام شهرستان].

۲. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.

۳. رونوشت مصدق اظهارنامه رسمی شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ ارسال اظهارنامه].

۴. استشهادیه محلی (در صورت لزوم).

۵. هرگونه سند یا مدرک کتبی دیگر که حاکی از عدم تمکین خوانده باشد.

متن دادخواست

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان محل تقدیم دادخواست]

با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به موجب سند ازدواج شماره [شماره عقدنامه] صادره از دفترخانه [شماره دفترخانه] [نام شهرستان] در تاریخ [تاریخ عقد] به صورت دائم به عقد شرعی و قانونی خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] درآمده ام. متأسفانه از تاریخ [تاریخ تقریبی ترک منزل یا شروع عدم تمکین، مثلاً مورخ 1403/01/10] خوانده محترم بدون هیچ گونه عذر شرعی و قانونی موجه، منزل مشترک واقع در [آدرس منزل مشترک] را ترک نموده و از انجام وظایف زوجیت (اعم از تمکین عام و خاص) خودداری می نماید.

اینجانب به عنوان زوج، همواره شرایط لازم برای زندگی مشترک را فراهم آورده ام و منزل و لوازم زندگی مناسب شأن ایشان را تهیه کرده و آماده ادامه زندگی زناشویی هستم. با این حال، تمامی مساعی و درخواست های اینجانب برای بازگشت خوانده به زندگی مشترک و ایفای وظایف زوجیت بی نتیجه مانده است.

لذا در تاریخ [تاریخ ارسال اظهارنامه] طی اظهارنامه رسمی شماره [شماره اظهارنامه] به صورت قانونی، ایشان را به بازگشت به زندگی مشترک و ایفای وظایف زوجیت دعوت نمودم که متأسفانه تا کنون پاسخی دریافت نشده و یا اقدام مثبتی از سوی ایشان صورت نگرفته است. عدم تمکین خوانده از وظایف زوجیت، موجب تضییع حقوق قانونی اینجانب گردیده و به استناد ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، ایشان مستحق دریافت نفقه نمی باشد.

با تقدیم این دادخواست و مستنداً به مواد ۱۰۸۵، ۱۱۰۲، ۱۱۰۳، ۱۱۰۴، ۱۱۰۵، ۱۱۰۶، ۱۱۰۸، ۱۱۱۴ و ۱۱۱۵ قانون مدنی و سایر مواد قانونی ذیربط، از آن مقام محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر الزام خوانده به تمکین عام و خاص و همچنین پرداخت کلیه خسارات دادرسی مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان

[نام و نام خانوادگی خواهان]

[امضا]

نمونه عملی درخواست صدور گواهی نشوز

پس از قطعی شدن حکم الزام به تمکین و عدم اجرای آن توسط زوجه، این درخواست به دادگاه تقدیم می شود.

مشخصات طرفین و خواسته

عنوان: درخواست صدور گواهی نشوز زوجه

خواهان:

1. نام: [نام کامل زوج]
2. نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوج]
3. نام پدر: [نام پدر زوج]
4. کد ملی: [کد ملی زوج]
5. آدرس: [آدرس کامل محل سکونت زوج]

خوانده:

1. نام: [نام کامل زوجه]
2. نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوجه]
3. نام پدر: [نام پدر زوجه]
4. کد ملی: [کد ملی زوجه]
5. آدرس: [آدرس کامل محل سکونت فعلی زوجه (اگر می دانید) یا آدرس آخرین منزل مشترک]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود: نام، نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس]

خواسته:

صدور گواهی نشوز زوجه (خانم [نام و نام خانوادگی زوجه])

دلایل و منضمات

۱. رونوشت مصدق دادنامه قطعی الزام به تمکین شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان].

۲. رونوشت مصدق اجراییه ابلاغ شده به زوجه به شماره [شماره اجراییه] مورخ [تاریخ ابلاغ اجراییه].

۳. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.

۴. هرگونه مدرک دیگر دال بر عدم تمکین زوجه پس از ابلاغ اجراییه.

متن درخواست

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام، احتراما به استحضار می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به عنوان خواهان پرونده به شماره کلاسه [شماره کلاسه پرونده الزام به تمکین] مطروحه در آن شعبه محترم، به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی] مورخ [تاریخ دادنامه قطعی] صادره از آن شعبه، حکم به الزام خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] به تمکین صادر گردیده است.

پس از قطعی شدن دادنامه مذکور، اجراییه آن به شماره [شماره اجراییه] در تاریخ [تاریخ ابلاغ اجراییه] به زوجه ابلاغ گردیده است. علیرغم ابلاغ قانونی اجراییه و گذشت مواعد قانونی مقرر، زوجه کماکان از اجرای حکم تمکین خودداری نموده و حاضر به بازگشت به زندگی مشترک و ایفای وظایف زوجیت نمی باشد. این عدم تبعیت از حکم قطعی دادگاه، به منزله اثبات کامل نشوز ایشان است.

لذا با توجه به مراتب فوق و عدم تمکین زوجه از حکم قطعی دادگاه، از آن مقام محترم تقاضای صدور گواهی نشوز زوجه را دارم تا از حقوق قانونی خود بهره مند گردم.

با تشکر و احترام فراوان

[نام و نام خانوادگی خواهان]

[امضا]

پیامدهای حقوقی نشوز زن

اثبات نشوز زن، برای او عواقب حقوقی مشخصی را به دنبال خواهد داشت که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف اهمیت دارد.

قطع نفقه

مهمترین و بلافاصله ترین پیامد اثبات نشوز، «قطع نفقه» زوجه است. بر اساس ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. پس از صدور گواهی نشوز، مرد از تکلیف پرداخت نفقه به همسرش معاف می شود. این امر به معنای سلب کامل حق نفقه از زن ناشزه است و حتی اگر زن در آینده تقاضای نفقه کند، با ارائه گواهی نشوز، دعوای او رد خواهد شد.

حق ازدواج مجدد برای زوج

یکی دیگر از آثار مهم اثبات نشوز، فراهم شدن زمینه برای «ازدواج مجدد» زوج است. بر اساس قانون حمایت خانواده، مرد در صورت عدم تمکین زن، می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه مدارک و گواهی نشوز، درخواست اجازه ازدواج مجدد را مطرح کند. دادگاه پس از بررسی شرایط و احراز عدم تمکین زوجه، می تواند به زوج اجازه دهد تا همسر دیگری اختیار کند. این امر به مرد کمک می کند تا بدون نیاز به طلاق همسر اول، به تشکیل خانواده جدید بپردازد و این در حالی است که زن اول همچنان در عقد او باقی است اما حق نفقه ندارد.

تأثیر بر مهریه و اجرت المثل

اغلب این تصور وجود دارد که نشوز زن باعث ساقط شدن مهریه او می شود، اما این تصور اشتباه است. «مهریه» یک حق مالی مستقل برای زن است که به محض وقوع عقد نکاح، مالک آن می شود و نشوز نمی تواند این حق را از او سلب کند. بنابراین، زن ناشزه همچنان می تواند مهریه خود را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است.

اما در خصوص «اجرت المثل» و «نحله»، وضعیت متفاوت است. اجرت المثل در واقع دستمزدی است که زن برای کارهایی که در منزل شوهر انجام داده و شرعاً بر او واجب نبوده، می تواند مطالبه کند. با اثبات نشوز، چون زن از انجام وظایف خود سر باز زده است، دادگاه ممکن است در تعیین اجرت المثل (در صورت درخواست طلاق از سوی مرد) یا نحله (در صورت طلاق به درخواست مرد) به نفع مرد و علیه زن ناشزه تصمیم گیری کند.

دشواری طلاق برای زن ناشزه

اگر زن ناشزه بخواهد خود را مطلقه کند، با دشواری های بیشتری روبرو خواهد شد. درخواست طلاق از سوی زن معمولاً نیازمند اثبات «عسر و حرج» (سختی غیرقابل تحمل) یا وجود یکی از «شروط ضمن عقد» است. زنی که ناشزه بودن او اثبات شده، در اثبات عسر و حرج خود با چالش جدی تری مواجه خواهد شد، چرا که دادگاه ممکن است این عدم تمکین را دلیلی برای ایجاد مشکلات و در نتیجه دشواری زندگی مشترک از سوی خود او قلمداد کند. بنابراین، طلاق گرفتن برای زن ناشزه معمولاً بسیار سخت تر و پیچیده تر است.

نشوز زن به معنای عدم ایفای وظایف زوجیت بدون مانع مشروع، مهمترین پیامدهایی نظیر قطع نفقه و امکان ازدواج مجدد برای زوج را به دنبال دارد، در حالی که حق مهریه او همچنان محفوظ می ماند.

اهمیت و نقش وکیل متخصص در پرونده های نشوز

پرونده های حقوق خانواده، به ویژه مواردی مانند اثبات نشوز، به دلیل درهم تنیدگی مسائل عاطفی، مالی و حقوقی، اغلب پیچیدگی های فراوانی دارند. در چنین شرایطی، بهره گیری از دانش و تجربه یک وکیل متخصص در حقوق خانواده می تواند نقش حیاتی در موفقیت پرونده ایفا کند.

وکیل متخصص در حوزه اثبات نشوز، با آگاهی کامل از تمامی مواد قانونی مربوطه (از جمله قانون مدنی و قانون حمایت خانواده)، رویه های قضایی جاری، و تجربیات عملی در دادگاه ها، قادر است بهترین راهکارها را به موکل خود ارائه دهد. از جمله مهمترین مزایای حضور وکیل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تسریع فرآیند: وکیل با اشراف به مراحل قانونی و ارائه دقیق و به موقع مدارک، می تواند از اتلاف وقت و طولانی شدن بیهوده فرآیند دادرسی جلوگیری کند.
2. تنظیم صحیح دادخواست و لوایح دفاعیه: وکیل متخصص با نگارش حقوقی و دقیق دادخواست ها، اظهارنامه ها و لوایح دفاعیه، از بروز خطاهای شکلی و ماهوی که می تواند به ضرر موکل تمام شود، جلوگیری می کند. یک دادخواست ناقص یا نادرست می تواند منجر به رد دعوا یا طولانی شدن فرآیند شود.
3. شناسایی و ارائه بهترین ادله: وکیل می داند که چه دلایلی در دادگاه وزن و اعتبار بیشتری دارند و چگونه باید آن ها را جمع آوری و به شیوه صحیح به دادگاه ارائه کرد. او می تواند به زوج در جمع آوری شهود، اظهارنامه ها، اسناد و سایر مدارک کمک کند.
4. کاهش اشتباهات حقوقی: افراد بدون دانش حقوقی کافی ممکن است ناخواسته مرتکب اشتباهاتی شوند که به ضررشان تمام شود. وکیل با تجربه، این اشتباهات را به حداقل می رساند.
5. مشاوره و راهنمایی حقوقی: وکیل به موکل خود در طول تمامی مراحل پرونده، مشاوره های لازم را ارائه می دهد، او را از حقوق و تکالیفش آگاه می کند و به او در درک پیامدهای حقوقی تصمیماتش کمک می کند. این مشاوره ها می تواند شامل بررسی موارد موجه عدم تمکین زوجه نیز باشد.
6. کاهش تنش و استرس: حضور وکیل می تواند بار روانی و استرس ناشی از درگیری های حقوقی را از دوش موکل بردارد و به او اجازه دهد تا با آرامش بیشتری فرآیند را طی کند.

با توجه به پیچیدگی های قانونی و عواقب مهمی که اثبات نشوز برای هر دو طرف دارد، توصیه می شود که زوجین قبل از هرگونه اقدام، حتماً با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کرده و در صورت امکان، پرونده خود را به ایشان بسپارند.

نتیجه گیری

اثبات نشوز زن، یکی از دعاوی حقوقی حساس و پرچالش در دادگاه های خانواده است که مستلزم درک عمیق از مفاهیم تمکین و نشوز، رعایت دقیق مراحل قانونی و ارائه مستندات محکم و قابل قبول است. این فرآیند که عمدتاً از طریق دادخواست الزام به تمکین آغاز می شود، می تواند برای مرد پیامدهای حقوقی مهمی از جمله قطع نفقه و امکان اخذ اجازه ازدواج مجدد را به همراه داشته باشد. در عین حال، زن نیز در صورت داشتن دلایل موجه قانونی، می تواند از خود دفاع کرده و از ناشزه شناخته شدن جلوگیری کند.

از آنجایی که هر پرونده شرایط خاص خود را دارد و قوانین مربوط به اثبات نشوز و تمکین دارای ظرافت های حقوقی متعددی است، اکیداً توصیه می شود که افراد درگیر در چنین مسائلی، حتماً از مشاوره وکلای متخصص در حوزه حقوق خانواده بهره مند شوند. یک وکیل مجرب می تواند با راهنمایی های دقیق، تنظیم صحیح دادخواست ها و لوایح دفاعیه، و پیگیری مجدانه پرونده، مسیر حقوقی را هموارتر کرده و به احقاق حقوق موکل خود کمک شایانی نماید. آگاهی از مراحل و مستندات لازم برای اثبات نشوز و همچنین شناخت موارد عدم اثبات آن، می تواند به افراد در اتخاذ تصمیمات آگاهانه و حرکت در مسیر صحیح قانونی یاری رساند.