چالش های یک فیلم برای چهره پردازی عابدزاده و قایقران

طراح چهره پردازی فیلم «پرویزخان» با اشاره به اینکه 200 بازیگر برای این فیلم براساس ویژگی های ظاهری مردم در دهه 60 گریم شدند، نکاتی را درباره انتخاب بازیگر چند نقش خاص از جمله سیروس قایقران و احمدرضا عابدزاده و نیز گریم سعید پورصمیمی بیان کرد.

فیلم سینمایی «پرویزخان»  که داستان آن به ماجراهایی از تیم ملی فوتبال ایران در دهه شصت مربوط می شود، تصویری از جامعه همان دوران را روایت می کند و بخش قابل توجهی از این تصویر مدیون طراحی صحنه، لباس و نیز طراحی چهره است.

در این فیلم که شخصیت اصلی آن مرحوم پرویز دهداری است، تعدادی از فوتبالیست های مطرح نسل قبلی فوتبال ایران نقش دارند که باورپذیر بودن چهره جوانی آنها یکی از چالش های جدی فیلم می توانست باشد.

امید گلزاده – طراح گریم فیلم «پرویزخان» – سختی هایی را که در این زمینه داشته با مجله gcorg در میان گذاشته است.

او ابتدا برای چگونگی حضورش در این پروژه سینمایی که اولین تجربه فیلم سینمایی کارگردانش هم بوده و نیز میزان شناختش از مرحوم دهداری توضیح داد: پروژه «پرویزخان» توسط عطا پناهی، تهیه کننده فیلم پیشنهاد شد. ما در سریال «مستوران» یک تجربه خوب همکاری داشتیم و در حال حاضر نیز از این اتفاق بسیار خرسند هستم.

وی افزود: اگرچه فیلم فوتبالی بود ولی به طوری کلی اهل فوتبال نیستم. از کودکی به شدت به دوچرخه سواری علاقه مند بودم و در یک مقطع هم عضو تیم ملی بودم؛ اما اطلاعات فوتبالی من به شدت کم است. زمانی که فیلمنامه را خواندم و بعد از تحقیقی که درباره مرحوم پرویز دهداری انجام دادم تازه متوجه شدم ما چه انسان های والا و بزرگی را در فوتبال و مملکت مان داریم و داشته ایم و برخی از آن ها را از دست داده ایم. همچنین متوجه شدم این فیلمنامه بسیار جای کار دارد و می توان با انرژی برای آن زمان گذاشت. در نهایت با مشورت های علی ثقفی که به نظرم بسیار با تجربه بود، طوری که به نظر می رسید با یک دانش و نگاهی خاص سراغ «پرویزخان» رفته، راهنمایی های خوبی گرفتم.

او گفت: علاوه بر این ها مستندهای قابل قبولی نیز به من ارایه شد و در نهایت توانستم خودم را به چیزی نزدیک کنم که کاملا از شخص خودم دور بود. «پرویزخان» برای من یک اتفاق بکر و ویژه بود.

گلزاده درباره نوع طراحی گریم برای نزدیک شدن چهره بازیگران به دهه 60 که چندان هم ویژگی های پوشش و ظاهری آن مقطع از ذهن ها دور نشده است، بیان کرد: در سالی که ما در آن زندگی می کنیم، مد و ظاهر فیزیکی جوان های امروز با دهه 60 بسیار متفاوت است. من هم متولد دهه 60 هستم و کودکی من نیز در آن دوره گذشته است. برادر بزرگ تر دارم و عکس های خانوادگی نیز موجود است. تمام این موارد باعث شده تا من آن دوران و فضا را حس کرده باشم. در حال حاضر ما خیلی از فضای دهه 60 دور هستیم و باید می توانستیم بازیگرها را به حال و هوا و فضای آن دهه ببریم که کار ساده ای نبود. در نهایت با همراهی و همفکری بچه های گروه کارگردانی در انتخاب بازیگر تلاش شد تا کسانی انتخاب شوند که بتوانند آن شرایط را فراهم و همراهی کنند تا به دهه 60 نزدیک شوند.

وی ادامه داد: زمان زیادی صرف انتخاب بازیگرها شد. البته در مورد برخی بازیگرهایی که انتخاب می شدند حس می کردم گزینه های مناسبی نیستند. در نهایت پیشنهاد دادم تا در انتخاب و معرفی بازیگرها من هم پیشنهاداتم را ارایه دهم. برخی بازیگرها را مانند ابوالفضل موسوی که در نقش احمدرضا عابدزاده بازی کرد، من به پروژه معرفی کردم. انتخاب سیروس قایقران هم که توسط علی ثقفی پیشنهاد شد خیلی خوب بود. زمان انتخاب بازیگرها از علی ثقفی پرسیده بودم ملاک او برای انتخاب بازیگرها چیست که گفت، یک جا بازیگریِ فرد مهم است، یک جا فوتبال بازی کردن او، یک جا هم ظاهر بازیگر دارای اهمیت است.

این طراح گریم درباره روزبه ریوفی به عنوان یک نمونه از بازیگران این فیلم و اینکه چطور شبیه مرحوم قایقران شد، گفت: او هیچ شباهتی با سیروس قایقران نداشت ولی علی ثقفی اصرار داشت تا در نقش سیروس قایقران حضور داشته باشد. به دلیل خواسته کارگردان من هم پذیرفتم و تلاش کردیم او را به سیروس قایقران نزدیک کنیم. یادم است یک روز که جلسه تست گریم سیروس قایقران بود، تازه رسول کربکندی پیشکسوت فوتبال کشورمان از اصفهان به دفتر رسیده بود. به محض آنکه با سیروس قایقرانِ گریم شده مواجه شد بدون سلام و علیک گفت سیروس قایقران است؟ در همان لحظه بود که احساس کردم کارم را درست انجام داده ام. در کل برای من کاراکتر سیروس قایقران بسیار مهم بود چون آنچه متوجه شدم این بود که ایشان برای انزلی چی ها یک اسطوره است. برای همین حساسیت داشتم که اتفاق درستی بیافتد تا برای ساکنان شهر انزلی نیز قابل پذیرش باشد و خوشبختانه این اتفاق افتاد.

وی درباره بازیگر نقش عابدزاده و اینکه چطور با وجود فیزیک متفاوت ابوالفضل موسوی بنا به گفته کارگردان، این تصور وجود داشت که می تواند مناسب نقش دروازه بان سابق تیم ملی باشد نیز بیان کرد: من ابوالفضل را به عنوان دستیار کارگردان از سریال «مستوران» می شناختم. بسیار پیش می آمد با هم صحبت می کردیم. او را دوست داشتم و با هم معاشرت می کردیم، تا اینکه پروژه «پرویز خان» پیش آمد و فکرم مشغول بود که در میان اطرافیان بگردم ببینم چه کسی می تواند شبیه به عابدزاده باشد. چون ابتدا بازیگری برای بازی در نقش عابدزاده معرفی شده بود که ربطی به او نداشت. تا اینکه ابوالفضل به خاطر من آمد. ماجرا را به همکاران مان در سریال  «مستوران» گفتم و آنها معتقد بودند ابوالفضل اندام درشتی دارد. اما من گفتم یک فرصت بدهید با او صحبت کنیم. وقتی تلفنی به او گفتم انگیزه ای برایش ایجاد شد و با ذوق و شوق بسیار آمد و بعد از گپ و انجام تست بازیگری در نهایت حدود سه ماه و نیم زمان داشتیم. من در این مدت روند کاهشی وزن او را می دیدم و وقتی حالش را می پرسیدم می گفت با مراقبت و کنترل در حال وزن کم کردن است. البته تفاوتی که وجود داشت قد ابوالفضل در مقایسه با احمدرضا عابدزاده بود. با این وجود فکر می کنم این موضوع در فیلمبرداری حس نشد و نتیجه قابل قبولی به دست آمد.

گلزاده درباره سختی های گریم در فیلمی که بازیگران زیادی دارد، نیز گفت:  به دلیل همین پر بازیگر بودن فیلم، کار بسیار سخت و ویژه ای بود. جا دارد از دستیارانم تشکر کنم که با جان و دل زحمت کشیدند. چهار نفر از دستیارانم به بهترین شکل ممکن در بخش اجرا کار کردند که از آنها ممنونم. در مجموع برای این فیلم سینمایی 200 بازیگر گریم شد. منظور از گریم فقط اصطلاحا فوم زدن نیست. گروه چهره پردازی 200 نفر را برای دهه 60 گریم کرد. بازیگر ایرانی، ژاپنی، عرب و… گریم شدند. تمام کاراکترها ساخته شدند و مقابل دوربین قرار گرفتند. بارها و بارها برخی بازیگرها باید سه ساعت زیر گریم می ماندند و یکسری هم نیاز به گریم در مدت زمان یک ساعت داشتند. اما حداقل زمانی که لازم بود برای هر بازیگر صرف شود 45 دقیقه بود که 12 بازیکن باید مقابل دوربین می رفتند یک صبح تا ظهر طول می کشید هنوز مقابل دوربین نرفتند زمان ناهار می شد و باز روتوش بعد از ناهار. استراحت در آن زمان معنا نداشت.

وی در پاسخ به اینکه چند بار در بخش گریم اتد زده شد تا سعید پروصمیمی هر چه بیشتر به پرویز دهداری شبیه شود، گفت: یکی از ویژه ترین اتفاقات دوره کاری من همکاری با سعید پورصمیمی بود. ایشان مرد بزرگ سینمای ایران است و بسیار محترم و با انگیزه. من در این سن ندیدم کسی تا این حد با انگیزه، حال خوب و مصمم بیاید و با احترام کارش را انجام دهد. چنین ویژگی هایی قابل ستایش است. هر روز معاشرت با ایشان برای من یک درس بود. البته روزی که متوجه شدم قرار است برای نقش پرویز دهداری، سعید پورصمیمی حضور پیدا کند کمی نگران شدم. خودم همایون ارشادی را پیشنهاد داده بودم که شباهت بسیاری به پرویز دهداری دارد. در این زمینه علی ثقفی نگرانی های ویژه خودش را داشت که در جایگاه ایشان درست و به جا بود و گفت می خواهد این نقش را سعید پورصمیمی بازی کند و من هم نظر کارگردان را پذیرفتم تا اینکه در نخستین جلسه با سعید پورصمیمی از من هم خواسته شد تا در دفتر حضور داشته باشم. ایشان را دیدم کمی نگران شدم و با خودم گفتم پرویز دهداری محکم تر و سن و سالش کم تر بوده؛ اما کارگردان گفت که نگران نباشم. من هم به بازیگری سعید پورصمیمی ایمان داشتم که از پس هر نقشی برخواهد آمد و نگرانی ام بیشتر در بخش ظاهری کار بود. با این وجود تست گریم که انجام شد یک اتفاق ویژه رخ داد و من سبیل ایشان را بعد از 38 سال زدم. ایشان به من گفته بود سال 1364 آخرین باری بوده که سبیلش را زده بود. گریم ایشان را بسیار دوست داشتم چون وقتی  گریم می شد و لباس می پوشید به معنای واقعی پرویز دهداری بود. او در جایگاه پرویز دهداری خیلی مصمم بود و خوشحالم از اینکه با نسلی همچون سعید پورصمیمی کار کرده ام و این اتفاق و همکاری برای من بسیار بزرگ و مهم بود.

او درباره جایزه نگرفتن پورصمیمی در جشنواره فجر نیز گفت: آرزوی قلبی من آرامش است و همیشه دعا می کنم آدم های به حق، به جا و با نگاه درست انتخاب شوند و اگر قرار باشد از کسی تقدیر شود درست تقدیر شود. ای کاش امسال یک جایگاه ویژه برای سعید پورصمیمی بعد از یک عمر فعالیت هنری درخور ایشان در جشنواره فجر در نظر گرفته می شد. این اتفاق باید رخ می داد و تمام عوامل فیلم می گفتند که جایزه بهترین بازیگر مرد باید برای سعید پورصمیمی می شد. متاسفم در این مورد ایشان را ندیدند.

فیلم «پرویزخان» که محصول سازمان اوج است، به عنوان یکی از هفت فیلم نوروزی در سینماها در حال اکران است.

پایان خبر مجله gcorg