اصول تابلو خوانی در بورس

تابلوخوانی در بورس، هنر تفسیر لحظه ای اطلاعات سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) برای درک رفتار بازیگران بازار و شناسایی فرصت های معاملاتی است. این مهارت به سرمایه گذاران کمک می کند تا با رصد دقیق حجم معاملات، قدرت خریداران و فروشندگان، و جریان پول هوشمند، تصمیمات آگاهانه تری بگیرند و ریسک معاملات خود را کاهش دهند. تسلط بر اصول تابلوخوانی، دیدی عمیق تر از روانشناسی بازار ارائه می دهد و مکمل قدرتمندی برای تحلیل های بنیادی و تکنیکال محسوب می شود.

بازار سرمایه، عرصه ای پویا و پرنوسان است که موفقیت در آن نیازمند ترکیبی از دانش نظری، تجربه عملی و توانایی تفسیر اطلاعات لحظه ای است. در بورس ایران، تابلوی معاملات نقشی حیاتی در این فرآیند ایفا می کند. این تابلو، منبع غنی از داده هایی است که با تحلیل صحیح آن ها، می توان به بینش های ارزشمندی از وضعیت فعلی و احتمالی آینده یک سهم دست یافت. از تشخیص ورود و خروج پول هوشمند گرفته تا درک روانشناسی حاکم بر بازار و رفتار سهامداران بزرگ، تابلوخوانی ابزاری قدرتمند برای سرمایه گذاران خرد و حرفه ای به شمار می رود. این مقاله با هدف توانمندسازی شما در این حوزه، به بررسی دقیق و گام به گام اصول تابلوخوانی می پردازد.

گام نخست: آشنایی با TSETMC، قلب تپنده تابلوخوانی در بورس ایران

اولین گام برای ورود به دنیای تابلوخوانی، آشنایی کامل با وب سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) است. این وب سایت، مرجع رسمی و اصلی برای مشاهده اطلاعات لحظه ای تمام نمادهای فعال در بازار سرمایه ایران است. بدون تسلط بر بخش های مختلف این سایت، عملاً تابلوخوانی امکان پذیر نیست.

TSETMC چیست؟

TSETMC (Tehran Securities Exchange Technology Management Company) شرکتی است که مسئولیت جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات مربوط به معاملات بازار سرمایه را بر عهده دارد. این سایت به عنوان تابلوی اصلی بورس، اطلاعاتی شامل قیمت ها، حجم و ارزش معاملات، وضعیت خریداران و فروشندگان (حقیقی و حقوقی)، و سایر جزئیات مرتبط با هر نماد را به صورت لحظه ای و تاریخی در اختیار عموم قرار می دهد.

نقش TSETMC در تابلوخوانی

سایت TSETMC به دلیل ارائه جامع ترین و به روزترین اطلاعات، محور اصلی تابلوخوانی محسوب می شود. تمام تحلیل هایی که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت، مستقیماً از داده های موجود در این سایت استخراج و تفسیر می شوند. بنابراین، درک ساختار و نحوه نمایش اطلاعات در TSETMC برای هر تابلوخوان حرفه ای ضروری است.

راهنمای بخش های اصلی تابلوی نماد در TSETMC

هر نماد در سایت TSETMC صفحه ای اختصاصی دارد که شامل اطلاعات مفصلی است. این صفحه به چندین بخش کلیدی تقسیم می شود:

1. نوار بالای اطلاعات و قیمت ها: این بخش شامل اطلاعات کلی نماد مانند قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی، قیمت باز، بازه قیمتی روز و سال، دامنه نوسان، و نسبت های مالی مانند EPS و P/E است.
2. آمار معاملات: در این قسمت، جزئیات مربوط به تعداد، حجم و ارزش کل معاملات انجام شده روی سهم در روز جاری نمایش داده می شود.
3. آمار حقیقی و حقوقی: این بخش یکی از مهم ترین قسمت ها برای تابلوخوانی است. در اینجا، حجم و تعداد خریداران و فروشندگان حقیقی و حقوقی به تفکیک نشان داده می شود. این اطلاعات برای شناسایی جریان پول و رفتار بازیگران اصلی حیاتی است.
4. عمق بازار: عمق بازار، پنج ردیف برتر سفارشات خرید و فروش را شامل حجم و قیمت، نمایش می دهد. مشاهده عمق بازار به تحلیل قدرت صفوف خرید و فروش و پیش بینی حرکت کوتاه مدت قیمت کمک می کند.
5. نمودار قیمت و حجم لحظه ای: این نمودار، روند تغییرات قیمت و حجم معاملات را در طول روز معاملاتی به صورت لحظه ای نشان می دهد و دیدی کلی از پویایی سهم در آن روز ارائه می دهد.
6. اطلاعات تکمیلی نماد: شامل جزئیاتی مانند حجم مبنا، سهام شناور آزاد، میانگین حجم ماهانه معاملات و وضعیت مجاز بودن نماد برای معامله.

تفاوت قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی

یکی از مهم ترین مفاهیم در تابلوخوانی، درک تفاوت میان «قیمت آخرین معامله» و «قیمت پایانی» است:

• قیمت آخرین معامله: این قیمت، آخرین قیمتی است که یک معامله روی سهم در آن لحظه انجام شده است. این قیمت به صورت لحظه ای تغییر می کند و نشان دهنده جدیدترین تراکنش است.
• قیمت پایانی: قیمت پایانی، میانگین موزون قیمت معاملات انجام شده در طول روز معاملاتی است که با در نظر گرفتن حجم مبنا و حجم کل معاملات روز محاسبه می شود. قیمت پایانی، مبنای محاسبه دامنه نوسان برای روز معاملاتی بعد است و نشان دهنده یک «اجماع» کلی از ارزش سهم در پایان روز است.

اهمیت تفاوت این دو قیمت: اگر قیمت آخرین معامله بالاتر از قیمت پایانی باشد، نشان دهنده تقاضای بیشتر برای سهم در انتهای روز است که می تواند سیگنالی مثبت برای روز بعد باشد. برعکس، اگر قیمت آخرین معامله پایین تر از قیمت پایانی باشد، نشانگر فشار فروش در ساعات پایانی بازار است و می تواند سیگنال منفی تلقی شود.

مفاهیم بنیادین و کاربردی در تابلوخوانی

پس از آشنایی با ساختار سایت TSETMC، زمان آن فرا می رسد که به تحلیل داده های موجود در آن بپردازیم. این بخش به تشریح مفاهیم بنیادین تابلوخوانی و کاربردهای عملی آن ها می پردازد.

تحلیل حجم معاملات و شناسایی حجم مشکوک

حجم معاملات یکی از قدرتمندترین ابزارهای تابلوخوانی است. حجم، نشان دهنده تعداد سهامی است که در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً یک روز) معامله شده است. یک حجم بالای معاملات معمولاً به معنای توجه بیشتر فعالان بازار به سهم و در نتیجه، اعتبار بیشتر حرکت قیمت است.

برای تحلیل حجم، سه معیار اصلی را باید در نظر گرفت:

1. حجم معاملات روزانه: تعداد کل سهام معامله شده در روز جاری.
2. حجم مبنا: حداقل حجمی که باید در یک روز معامله شود تا قیمت پایانی بتواند به حداکثر یا حداقل دامنه نوسان روزانه برسد. اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی به صورت کامل تغییر نمی کند.
3. میانگین حجم ماه: متوسط حجم معاملات سهم در یک ماه گذشته.

شناسایی حجم مشکوک: وقتی حجم معاملات روزانه یک سهم به طور چشمگیری (مثلاً بیش از ۲ تا ۳ برابر) از میانگین حجم ماهانه و حجم مبنای آن بیشتر باشد، به آن «حجم مشکوک» می گویند. حجم مشکوک معمولاً نشان دهنده ورود یا خروج پول بزرگ و فعالیت بازیگران اصلی بازار است و می تواند به عنوان یک سیگنال قوی برای بررسی بیشتر سهم تلقی شود. این وضعیت ممکن است پیش درآمدی برای یک حرکت صعودی یا نزولی قابل توجه باشد.

فیلتر شناسایی حجم مشکوک:

(tvol)>5*(([ih][0].QTotTran5J+[ih][1].QTotTran5J+[ih][2].QTotTran5J+[ih][3].QTotTran5J+[ih][4].QTotTran5J+[ih][5].QTotTran5J+[ih][6].QTotTran5J+[ih][7].QTotTran5J+[ih][8].QTotTran5J+[ih][9].QTotTran5J+[ih][10].QTotTran5J+[ih][11].QTotTran5J+[ih][12].QTotTran5J+[ih][13].QTotTran5J+[ih][14].QTotTran5J+[ih][15].QTotTran5J+[ih][16].QTotTran5J+[ih][17].QTotTran5J+[ih][18].QTotTran5J+[ih][19].QTotTran5J+[ih][20].QTotTran5J+[ih][21].QTotTran5J+[ih][22].QTotTran5J+[ih][23].QTotTran5J+[ih][24].QTotTran5J+[ih][25].QTotTran5J+[ih][26].QTotTran5J+[ih][27].QTotTran5J+[ih][28].QTotTran5J+[ih][29].QTotTran5J)/30)

این فیلتر نمادهایی را نشان می دهد که حجم معاملات امروز آن ها بیش از 5 برابر میانگین حجم معاملات 30 روز گذشته است.

قدرت خریدار و فروشنده: محاسبه و تفسیر سرانه

قدرت خریدار و فروشنده، یکی از مفاهیم کلیدی در تابلوخوانی است که نشان دهنده میزان برتری خریداران یا فروشندگان حقیقی در بازار است. این مفهوم با استفاده از سرانه خرید و فروش حقیقی محاسبه می شود.

نحوه محاسبه سرانه خرید و فروش حقیقی:

• سرانه خرید حقیقی: (حجم خرید حقیقی / تعداد خریداران حقیقی)
• سرانه فروش حقیقی: (حجم فروش حقیقی / تعداد فروشندگان حقیقی)

نسبت قدرت خریدار به فروشنده: این نسبت از تقسیم سرانه خرید حقیقی بر سرانه فروش حقیقی به دست می آید.

تفسیر نسبت:

• اگر نسبت بزرگتر از ۱ باشد، نشان می دهد که به طور متوسط، هر خریدار حقیقی حجم بیشتری از سهام را نسبت به هر فروشنده حقیقی خریداری کرده است. این وضعیت می تواند نشان دهنده برتری خریداران و تمایل به رشد قیمت باشد.
• نسبت های بالاتر از ۲ (مانند ۳ یا ۴) نشان دهنده قدرت خرید بسیار بالا و ورود پول حقیقی قوی به سهم است که می تواند سیگنال بسیار مثبتی برای رشد آتی قیمت باشد.
• اگر نسبت کوچکتر از ۱ (مثلاً ۰.۵) باشد، نشان دهنده برتری فروشندگان حقیقی و فشار فروش در سهم است که سیگنال منفی تلقی می شود.

فیلتر شناسایی قدرت خریدار قوی:

(tvol)>[is5]&&((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)>3*((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)

این فیلتر نمادهایی را شناسایی می کند که حجم معاملات آن ها بیش از حجم مبنا بوده و قدرت خریدار حقیقی آن ها بیش از 3 برابر قدرت فروشنده حقیقی است.

ردیابی پول هوشمند: کلید طلایی شناسایی فرصت ها

«پول هوشمند» به سرمایه ای گفته می شود که توسط بازیگران بزرگ و آگاه بازار (معمولاً افراد با نقدینگی بالا، صندوق های سرمایه گذاری یا حقوقی های کوچک با رویکرد نوسان گیری) وارد یا از یک سهم خارج می شود. این افراد اغلب دید بهتری نسبت به آینده سهم دارند و حرکات آن ها می تواند نشان دهنده روند آتی قیمت باشد.

نشانه های اصلی ورود پول هوشمند:

1. افزایش ناگهانی و قابل توجه حجم معاملات: حجم مشکوک، اولین و مهم ترین نشانه است.
2. افزایش نسبت قدرت خریدار به فروشنده: اگر این نسبت بالای ۱ و به خصوص بالای ۲ باشد، سیگنالی قوی برای ورود پول هوشمند است.
3. رشد تدریجی قیمت همراه با افزایش حجم: پول هوشمند معمولاً به آرامی و با هدف جمع آوری سهام وارد می شود، نه با ایجاد هیجان شدید.
4. افزایش سرانه خرید حقیقی: بالا بودن میانگین حجم خرید هر کد حقیقی، نشانه ای از ورود سرمایه درشت است.
5. تغییر مثبت در وضعیت صفوف: جمع شدن صف فروش یا تقویت صف خرید.

نشانه های خروج پول هوشمند:

1. افزایش حجم معاملات در نقاط اوج قیمت: گاهی بازیگران بزرگ در سقف های قیمتی شروع به خروج می کنند.
2. کاهش نسبت قدرت خریدار به فروشنده: افت این نسبت به زیر ۱.
3. افزایش سرانه فروش حقیقی: بالا بودن میانگین حجم فروش هر کد حقیقی.
4. ایجاد صف فروش یا تقویت آن: به خصوص اگر با حجم بالا همراه باشد.

ردیابی پول هوشمند در بورس ایران یکی از مهم ترین مهارت ها برای تصمیم گیری آگاهانه است. این پول معمولاً زودتر از اخبار عمومی وارد سهم می شود و می تواند پیش بینی کننده حرکات آتی قیمت باشد.

معاملات کد به کد: درک تحرکات پشت پرده

معاملات کد به کد به جابجایی حجم قابل توجهی از سهام بین دو کد معاملاتی (معمولاً یک حقیقی و یک حقوقی یا برعکس) در یک زمان و قیمت مشخص گفته می شود. این معاملات اغلب با هدف خاصی انجام می شوند و می توانند سیگنال های مهمی برای معامله گران داشته باشند.

انواع کد به کد و تفسیر آن ها:

1. کد به کد حقیقی به حقیقی: جابجایی سهم بین دو کد حقیقی. ممکن است برای انتقال مالکیت یا تغییر پرتفوی شخصی باشد. اهمیت کمتری دارد مگر اینکه حجم بسیار بالایی درگیر باشد.
2. کد به کد حقیقی به حقوقی: انتقال سهام از یک کد حقیقی به یک کد حقوقی. می تواند نشان دهنده جمع آوری سهم توسط حقوقی ها برای حمایت از سهم یا افزایش مالکیت باشد که معمولاً مثبت تلقی می شود.
3. کد به کد حقوقی به حقیقی: انتقال سهام از یک کد حقوقی به یک کد حقیقی. این نوع کد به کد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر حقوقی، سهام خود را به کد حقیقی یک یا چند نفر از اعضای تیم خود یا سهامداران خرد منتقل کند، اغلب به معنای سیگنال مثبت و آمادگی سهم برای رشد است. این اقدام می تواند با هدف «سبک کردن» حقوقی برای خریدهای بعدی یا تحریک تقاضا در سمت حقیقی ها صورت گیرد.
4. کد به کد حقوقی به حقوقی: جابجایی سهم بین دو کد حقوقی. معمولاً در معاملات بلوکی یا توافقات شرکتی رخ می دهد و می تواند نشان دهنده تغییر مالکیت در سطح کلان باشد.

نکات مهم برای تشخیص کد به کد واقعی از فریبنده:

• حجم: کد به کد واقعی با حجم بالا انجام می شود.
• تعداد معاملات: ممکن است در یک لحظه چندین معامله با حجم بالا بین همان دو کد انجام شود.
• قیمت: معمولاً در یک قیمت مشخص یا محدوده قیمتی بسیار نزدیک انجام می شود.
• زمان: اغلب در زمان های مشخصی از بازار (مثلاً اوایل یا اواخر بازار) صورت می گیرد.
• رصد رفتار پس از کد به کد: اگر پس از کد به کد حقوقی به حقیقی، سهم با تقاضای بالا و رشد قیمت مواجه شود، اعتبار کد به کد تأیید می شود.

فیلتر شناسایی کد به کد حقوقی به حقیقی همراه با ورود پول هوشمند:

(tvol)>1.5*[is6]&&((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)>=((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)&&(pl)>=(pc)&&(plp)>0&&(ct).Buy_I_Volume>0.5*(tvol)&&(ct).Sell_N_Volume>0.5*(tvol)

این فیلتر نمادهایی را نشان می دهد که حجم معاملات آن ها بیش از ۱.۵ برابر حجم مبنا بوده، قدرت خریدار حقیقی بیشتر یا مساوی قدرت فروشنده حقیقی است، قیمت آخرین معامله بالاتر یا مساوی قیمت پایانی است، قیمت پایانی مثبت است و حجم خرید حقیقی ها بیش از ۰.۵ حجم کل معاملات و حجم فروش حقوقی ها بیش از ۰.۵ حجم کل معاملات است که می تواند نشان دهنده کد به کد حقوقی به حقیقی با ورود پول هوشمند باشد.

معاملات بلوکی: نگاهی به بازی سهامداران عمده

معاملات بلوکی، معاملات با حجم بسیار زیاد سهام هستند که معمولاً بین سهامداران عمده (حقیقی یا حقوقی) و خارج از سیستم عادی معاملات خرد انجام می شوند. این معاملات به دلیل حجم بالا و تأثیر احتمالی بر قیمت سهم، در تابلوخوانی از اهمیت خاصی برخوردارند.

تعریف و شرایط معاملات بلوکی: معاملات بلوکی در ایران دارای شرایط خاصی هستند، از جمله اینکه ارزش معامله باید بیش از یک حد مشخص (در حال حاضر بیش از 2 میلیارد تومان) باشد و حجم آن نیز حداقل 50 برابر محدودیت حجمی تعیین شده برای هر معامله در بازار عادی باشد. این معاملات در نماد جداگانه ای با پسوند 2 (مثلاً «وامید2») نمایش داده می شوند.

اهمیت و نحوه تحلیل معاملات بلوکی:

• تغییر در ساختار مالکیت: معاملات بلوکی نشان دهنده تغییرات مهم در ترکیب سهامداران عمده شرکت است.
• حمایت یا مقاومت: اگر معامله بلوکی در نزدیکی سطوح حمایتی مهم انجام شود، می تواند نشانه ای از حمایت قوی از سهم باشد. برعکس، اگر در نزدیکی سطوح مقاومتی صورت گیرد، ممکن است نشانه ای از عرضه و فروش سهام توسط سهامدار عمده باشد.
• اعتباردهی به حرکت قیمت: یک معامله بلوکی صعودی می تواند به حرکت مثبت سهم اعتبار بخشد و یک معامله بلوکی نزولی می تواند فشار فروش را تشدید کند.

تفاوت اساسی کد به کد و معاملات بلوکی:

ویژگی	کد به کد	معاملات بلوکی
حجم	ممکن است بالا باشد اما لزوماً به اندازه بلوکی نیست.	بسیار بالا، با حداقل های تعیین شده.
هدف	اغلب برای انتقال سهام بین کدهای مرتبط (مثلاً یک شخص با کدهای حقیقی و حقوقی) با هدف تحریک بازار یا مدیریت پرتفوی.	انتقال مالکیت عمده سهام بین سهامداران بزرگ (حقیقی یا حقوقی).
کارمزد	شامل کارمزد معاملات عادی می شود.	معمولاً شامل کارمزد کمتری است یا طبق توافقات خاص انجام می شود.
نحوه نمایش	به عنوان معاملات عادی در تابلوی نماد اصلی نمایش داده می شود.	در نماد جداگانه ای با پسوند 2 (مثلاً «وسپهر2») نمایش داده می شود.
تأثیر بر قیمت	می تواند بر قیمت عادی سهم تأثیر بگذارد، به خصوص اگر با هدف فریب انجام شود.	ممکن است بر قیمت پایه سهم تأثیر نگذارد اما نشان دهنده تغییرات مهم در بازیگران اصلی است.

فیلتر شناسایی معاملات بلوکی:

(l18)[(l18).length-1]=='2'

این فیلتر نمادهایی را نشان می دهد که معاملات بلوکی روی آن ها انجام شده است.

رنج کشیدن قیمت: حرکت عمدی بازیگران

رنج کشیدن به معنای دستکاری عمدی قیمت یک سهم توسط بازیگران بزرگ بازار (معمولاً با نقدینگی بالا) به سمت بالا یا پایین، با هدف ایجاد هیجان یا فریب سهامداران خرد است. این حرکت معمولاً با ارسال و لغو حجم بالای سفارشات در قیمت های خاص صورت می گیرد.

رنج مثبت و رنج منفی:

• رنج مثبت: وقتی بازیگر با ارسال حجم بالای سفارش خرید در قیمت های بالاتر، قیمت سهم را به سمت سقف دامنه نوسان سوق می دهد. هدف معمولاً ایجاد صف خرید و افزایش تقاضای عمومی است.
• رنج منفی: وقتی بازیگر با ارسال حجم بالای سفارش فروش در قیمت های پایین تر، قیمت سهم را به سمت کف دامنه نوسان حرکت می دهد. هدف ممکن است ایجاد صف فروش و جمع آوری سهم در قیمت های پایین تر باشد.

چگونه رنج کشیدن را تشخیص دهیم؟

• تغییرات سریع قیمت: قیمت به سرعت در یک جهت خاص (بالا یا پایین) حرکت می کند.
• تغییر ناگهانی در عمق بازار: تعداد و حجم سفارشات خرید یا فروش به صورت غیرعادی افزایش یا کاهش می یابد.
• حجم بالای معاملات در یک لحظه: حجم زیادی از سهم در قیمت های مختلف خرید یا فروش می شود.
• حضور یک کد خاص: گاهی می توان رد پای یک کد حقیقی یا حقوقی خاص را در این رنج کشی ها مشاهده کرد.

هشدارها: رنج کشیدن می تواند با هدف نوسان گیری از سهامداران خرد انجام شود و طبق قوانین بورس، هرگونه قیمت سازی و دستکاری عمدی قیمت تخلف محسوب می شود. بنابراین، در برخورد با رنج کشیدن باید با احتیاط فراوان عمل کرد.

فیلتر شناسایی سهام مناسب نوسان گیری (که ممکن است رنج خورده باشند):

(pcp)-3

این فیلتر نمادهایی را نشان می دهد که قیمت پایانی آن ها بیش از 3 درصد منفی بوده اما قیمت آخرین معامله آن ها کمتر از 3 درصد منفی است، که می تواند نشان دهنده برگشت قیمت و فرصت نوسان گیری باشد.

الگوهای تابلوخوانی: فراتر از اعداد

علاوه بر تحلیل اعداد و ارقام، تابلوخوانی شامل شناسایی الگوهای رفتاری خاصی نیز می شود که می تواند سیگنال های مهمی ارائه دهد.

الگوی تیک صعودی و نزولی:

• الگوی تیک صعودی: در این الگو، قیمت باز شدن سهم (اولین قیمت) از قیمت بسته شدن روز قبل پایین تر است، اما در ادامه روز، با افزایش تقاضا، قیمت شروع به رشد کرده و آخرین قیمت معامله شده بالاتر از قیمت باز شدن و حتی بالاتر از قیمت پایانی روز قبل قرار می گیرد. این الگو نشان دهنده قدرت خریداران و جذب نقدینگی است، به خصوص اگر در نزدیکی سطوح حمایتی مهم تشکیل شود.
• الگوی تیک نزولی: برعکس الگوی تیک صعودی است. قیمت باز شدن سهم بالاتر از قیمت بسته شدن روز قبل است، اما در ادامه روز با افزایش عرضه، قیمت کاهش یافته و آخرین قیمت معامله شده پایین تر از قیمت باز شدن و حتی پایین تر از قیمت پایانی روز قبل قرار می گیرد. این الگو نشان دهنده فشار فروش و ضعف سهم است و اگر در نزدیکی سطوح مقاومتی ظاهر شود، سیگنال منفی تلقی می شود.

الگوی ساعت (Hourglass Pattern) در تابلو:

این یک الگوی پیشرفته تر است که کمتر به آن پرداخته می شود. الگوی ساعت زمانی شکل می گیرد که در طول روز معاملاتی، ابتدا حجم معاملات در قیمت های پایین (در اوایل روز) یا بالا (در اواخر روز) زیاد باشد و سپس به تدریج در قیمت های میانی کاهش یابد. این الگو می تواند نشان دهنده جمع آوری یا توزیع هوشمندانه سهام باشد:

• الگوی ساعت صعودی: حجم بالا در قیمت های پایین و سپس کاهش حجم با افزایش قیمت. می تواند نشانه ای از جمع آوری سهم توسط بازیگران هوشمند در کف های قیمتی باشد.
• الگوی ساعت نزولی: حجم بالا در قیمت های بالا و سپس کاهش حجم با کاهش قیمت. ممکن است نشانه ای از توزیع و فروش سهم توسط بازیگران در سقف های قیمتی باشد.

سفارش ترس و سفارش حمایتی: روانشناسی عرضه و تقاضا

بازیگران بزرگ بازار گاهی اوقات با استفاده از تکنیک های روانشناسانه، سعی در تأثیرگذاری بر تصمیمات سهامداران خرد دارند.

• سفارش ترس (Arder-e Tars): این سفارش ها با هدف ایجاد ترس و هیجان منفی در بازار ثبت می شوند. یک بازیگر ممکن است ابتدا حجم زیادی از سهم را خریداری کند، سپس با ارسال سفارشات فروش با حجم بالا در قیمت های پایین تر (صف فروش ساختگی)، سهامداران خرد را به وحشت انداخته و وادار به فروش سهام خود کند. سپس، خود بازیگر اقدام به جمع آوری این سهام در قیمت های پایین تر می کند.
• سفارش حمایتی: حقوقی های بازیگردان یا سهامداران عمده ممکن است با ارسال سفارشات خرید با حجم بالا در قیمت های حمایتی، از ریزش بیشتر سهم جلوگیری کنند. این حمایت می تواند به صورت واقعی (با خرید و جمع آوری سهم) یا صرفاً به صورت نمایشی (با ارسال سفارشات و لغو آن ها) باشد. تشخیص حمایت واقعی از نمایشی نیازمند رصد دقیق حجم معاملات و رفتار بعدی حقوقی است.

تأثیر سهام شناور آزاد بر نوسانات سهم

«سهام شناور آزاد» به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که سهامداران آن قصد حفظ بلندمدت آن را ندارند و آماده عرضه و معامله در بازار هستند. این مفهوم نقش مهمی در نقدشوندگی و میزان نوسانات سهم دارد.

• سهام شناور کم: شرکت هایی با سهام شناور آزاد پایین، نقدشوندگی کمتری دارند و بیشتر مستعد نوسانات شدید و سفته بازی هستند. در این سهم ها، با ورود حجم نسبتاً کمی از پول، ممکن است به سرعت صف خرید تشکیل شود یا در صورت فشار فروش، صف فروش سنگین ایجاد گردد. بازیگران بازار می توانند به راحتی با کنترل عرضه و تقاضا، قیمت این گونه سهام را دستکاری کنند.
• سهام شناور بالا: شرکت هایی با سهام شناور آزاد بالا، نقدشوندگی بیشتری دارند و کمتر تحت تأثیر نوسانات شدید و سفته بازی قرار می گیرند. تغییر قیمت در این شرکت ها به حجم بسیار بالاتری از معاملات نیاز دارد و معمولاً رفتاری منطقی تر از خود نشان می دهند.

تابلوخوانی حرفه ای با ابزارهای نوین

برای اینکه تابلوخوانی به یک مهارت حرفه ای تبدیل شود، باید از ابزارهای پیشرفته ای که سرعت و دقت تحلیل را افزایش می دهند، بهره برد.

فیلترنویسی در TSETMC: شتاب دهنده تحلیل

فیلترنویسی ابزاری قدرتمند در سایت TSETMC است که به معامله گران امکان می دهد تا از میان صدها نماد موجود در بازار، فقط آن هایی را که دارای شرایط خاص و مورد نظر آن ها هستند، شناسایی کنند. این کار به شدت در زمان تحلیل صرفه جویی می کند و از تحلیل دستی ده ها سهم بی نیاز می سازد.

مقدمه ای بر فیلترنویسی و ضرورت آن:

بازار سرمایه ایران با بیش از ۷۰۰ نماد فعال، حجم عظیمی از اطلاعات را روزانه تولید می کند. جستجوی دستی برای یافتن سهامی با ویژگی های خاص (مانند حجم مشکوک، قدرت خریدار بالا، یا کد به کد حقوقی به حقیقی) تقریباً غیرممکن و بسیار زمان بر است. فیلترنویسی با تعریف معیارهای مشخص، این فرآیند را خودکار و سریع می کند و به شما اجازه می دهد در زمان مناسب، فرصت های معاملاتی را شناسایی کنید.

ارائه فیلترهای کاربردی و پربازده (کدهای آماده):

• فیلتر شناسایی حجم مشکوک (مثلاً 5 برابر میانگین ماهانه):

  (tvol)>5*(([ih][0].QTotTran5J+[ih][1].QTotTran5J+[ih][2].QTotTran5J+[ih][3].QTotTran5J+[ih][4].QTotTran5J+[ih][5].QTotTran5J+[ih][6].QTotTran5J+[ih][7].QTotTran5J+[ih][8].QTotTran5J+[ih][9].QTotTran5J+[ih][10].QTotTran5J+[ih][11].QTotTran5J+[ih][12].QTotTran5J+[ih][13].QTotTran5J+[ih][14].QTotTran5J+[ih][15].QTotTran5J+[ih][16].QTotTran5J+[ih][17].QTotTran5J+[ih][18].QTotTran5J+[ih][19].QTotTran5J+[ih][20].QTotTran5J+[ih][21].QTotTran5J+[ih][22].QTotTran5J+[ih][23].QTotTran5J+[ih][24].QTotTran5J+[ih][25].QTotTran5J+[ih][26].QTotTran5J+[ih][27].QTotTran5J+[ih][28].QTotTran5J+[ih][29].QTotTran5J)/30)

• فیلتر شناسایی قدرت خریدار حقیقی قوی (بیشتر از 3 برابر قدرت فروشنده):

  (tvol)>[is5]&&((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)>3*((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)

• فیلتر شناسایی کد به کد حقوقی به حقیقی با حجم قابل توجه:

  (tvol)>1.5*[is6]&&((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)>=((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)&&(pl)>=(pc)&&(plp)>0&&(ct).Buy_I_Volume>0.5*(tvol)&&(ct).Sell_N_Volume>0.5*(tvol)

• فیلتر شناسایی سهام با الگوی تیک صعودی (آخرین قیمت بالاتر از قیمت پایانی و رشد بیش از 2%):

  (pl) > (pc) && (plp) > 2 && (tvol) > [is5]

• فیلتر شناسایی سهام در حال رنج مثبت (با حجم بالا و نزدیک به سقف روز):

  (tvol) > [is5] && (pl) == (pmax) && (plp) > 0 && (ct).Buy_CountI > (ct).Sell_CountI

معرفی ابزارهای فیلترنویسی بدون کدنویسی (مانند ایزی فیلتر):
برای افرادی که آشنایی با کدنویسی ندارند، برخی پلتفرم ها و کارگزاری ها ابزارهایی تحت عنوان «ایزی فیلتر» یا «فیلترساز گرافیکی» ارائه می دهند. این ابزارها به کاربران اجازه می دهند با انتخاب گزینه های ساده از یک منوی کشویی و تنظیم پارامترها، فیلترهای مورد نظر خود را بدون نیاز به نوشتن کد ایجاد کنند. این روش، فیلترنویسی را برای همه سطوح از معامله گران قابل دسترس می سازد.

نقشه بازار بورس: دید پرنده از بازار

نقشه بازار بورس ابزاری بصری است که نمای کلی از وضعیت صنایع و نمادها در یک نگاه ارائه می دهد. در این نقشه، هر مربع نشان دهنده یک نماد یا صنعت است و اندازه آن متناسب با ارزش بازار یا حجم معاملات است. رنگ مربع ها (سبز، قرمز، خاکستری) نیز نشان دهنده وضعیت مثبت، منفی یا بدون تغییر قیمت است.

کاربرد نقشه بازار:

• تشخیص جریان پول: با مشاهده نقشه بازار می توان به سرعت متوجه شد که پول وارد کدام صنایع و نمادها می شود و از کدام صنایع در حال خروج است.
• شناسایی صنایع پیشرو: تشخیص صنایعی که در یک روز معاملاتی عملکرد بهتری داشته اند.
• تحلیل وضعیت کلی بازار: مشاهده اینکه اکثریت بازار در وضعیت مثبت، منفی یا خنثی قرار دارد.

چگونه با تابلوخوانی، سهام مستعد رشد را پیدا کنیم؟ (رویکرد عملی)

ترکیب تمام مفاهیم و ابزارهای تابلوخوانی، شما را قادر می سازد تا سهام مستعد رشد را شناسایی کنید. در ادامه یک چک لیست گام به گام ارائه می شود:

1. غربالگری اولیه با فیلترها: با استفاده از فیلترهای هوشمند، نمادهایی را که معیارهای اولیه شما (مانند حجم مشکوک، قدرت خریدار بالا، یا کد به کد حقوقی به حقیقی) را دارند، شناسایی کنید.
2. بررسی تابلوی نماد: پس از فیلتر، تابلوی هر نماد را به دقت بررسی کنید:
   • آیا قیمت آخرین معامله از قیمت پایانی بالاتر است؟ (نشانه تقاضا در پایان روز)
   • آیا عمق بازار نشان دهنده صف خرید واقعی است یا صف های ساختگی؟
   • بررسی نسبت خریداران و فروشندگان حقیقی و حقوقی.
3. تحلیل حجم و مقایسه با گذشته: حجم معاملات روز جاری را با حجم مبنا و میانگین حجم ماه مقایسه کنید. آیا حجم به صورت غیرعادی افزایش یافته است؟
4. محاسبه سرانه و قدرت خریدار: نسبت قدرت خریدار به فروشنده را محاسبه کنید. هرچه این نسبت بالاتر باشد، سیگنال قوی تری است.
5. جستجوی الگوهای تابلوخوانی: آیا الگوی تیک صعودی یا الگوی ساعت صعودی مشاهده می شود؟
6. رصد رفتار حقوقی ها: آیا حقوقی ها در حال حمایت از سهم هستند یا فروشنده عمده اند؟
7. بررسی اخبار و اطلاعات بنیادی (تکمیل کننده): پس از بررسی تابلو، به سراغ اخبار مرتبط با شرکت و اطلاعات بنیادی آن بروید تا تحلیل شما جامع تر شود.

تابلوخوانی در تعامل با سایر تحلیل ها و نکات پایانی

تابلوخوانی به تنهایی یک روش تحلیل کامل نیست، بلکه بخشی از یک پازل بزرگ تر است. ترکیب آن با سایر روش های تحلیل، به شما دیدی جامع تر و تصمیماتی آگاهانه تر خواهد داد.

جایگاه تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال

سه روش اصلی تحلیل در بازار سرمایه، تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی هستند. هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند و هیچ یک به تنهایی نمی تواند تضمین کننده موفقیت باشد.

• تحلیل بنیادی: به بررسی ارزش ذاتی یک شرکت بر اساس صورت های مالی، عملکرد اقتصادی، صنعت و چشم انداز آینده می پردازد. دیدگاهی بلندمدت ارائه می دهد.
• تحلیل تکنیکال: با مطالعه نمودارهای قیمت و حجم گذشته، الگوهای قیمتی و شاخص های فنی، سعی در پیش بینی حرکت های آتی قیمت دارد. بیشتر بر رفتار قیمت و حجم تمرکز دارد و برای معاملات کوتاه مدت و میان مدت مفید است.
• تابلوخوانی: بر تحلیل اطلاعات لحظه ای و روانشناسی بازار، رفتار بازیگران و جریان پول تمرکز دارد. دیدگاهی بسیار کوتاه مدت و لحظه ای ارائه می دهد.

تابلوخوانی مکمل، نه جایگزین:

تابلوخوانی اطلاعاتی را ارائه می دهد که هیچ یک از دو روش دیگر نمی توانند به آن دست یابند. برای مثال، تحلیل بنیادی به شما می گوید که یک شرکت در بلندمدت ارزشمند است، اما تابلوخوانی نشان می دهد که چه زمانی پول هوشمند در حال ورود به آن سهم است. تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت را مشخص می کند، اما تابلوخوانی به شما کمک می کند تا قدرت واقعی آن سطوح (با رصد حجم و قدرت خریدار) را بسنجید.

ترکیب این سه روش:

یک معامله گر موفق، هر سه روش را به صورت مکمل به کار می گیرد. ابتدا با تحلیل بنیادی، شرکت های ارزشمند را شناسایی می کند. سپس با تحلیل تکنیکال، نقاط ورود و خروج بالقوه را روی نمودار مشخص می کند. در نهایت، با استفاده از تابلوخوانی، زمان بندی دقیق ورود و خروج را با توجه به رفتار لحظه ای بازار، حجم معاملات، قدرت خریدار و ورود پول هوشمند، بهینه می سازد.

در بازار سرمایه، هیچ ابزار تحلیلی به تنهایی ضامن موفقیت نیست. ترکیب هوشمندانه تابلوخوانی با تحلیل های بنیادی و تکنیکال، قدرت پیش بینی شما را به شکل چشمگیری افزایش می دهد و ریسک معاملات را کاهش می دهد.

اشتباهات رایج در تابلوخوانی و روش های پیشگیری

همانند هر روش تحلیلی دیگری، تابلوخوانی نیز می تواند با اشتباهاتی همراه باشد که منجر به تصمیمات نادرست می شود. شناخت این اشتباهات و پیشگیری از آن ها بسیار مهم است:

1. تصمیم گیری هیجانی: تابلوی معاملات می تواند بسیار تحریک کننده باشد. دیدن صف های خرید یا فروش سنگین می تواند به سرعت هیجان زده تان کند. همیشه با منطق و بر اساس استراتژی از پیش تعیین شده خود عمل کنید.
2. اتکا صرف به یک فاکتور: فقط بر اساس یک فاکتور (مثلاً فقط حجم بالا یا فقط قدرت خریدار) تصمیم نگیرید. تابلوخوانی مجموعه ای از نشانه هاست که باید در کنار هم تحلیل شوند.
3. نادیده گرفتن تایم فریم تحلیل: تابلوخوانی عمدتاً برای تحلیل کوتاه مدت و لحظه ای است. نمی توانید صرفاً بر اساس تابلوخوانی، تصمیمات بلندمدت بگیرید.
4. فریب سفارشات ساختگی: بازیگران بازار گاهی با ارسال و لغو سفارشات بزرگ، قصد فریب سهامداران خرد را دارند. به حجم معاملات انجام شده و نه صرفاً به حجم سفارشات در عمق بازار توجه کنید.
5. عدم درک شرایط کلی بازار: یک سهم خوب در تابلوی معاملات ممکن است در یک بازار منفی، همچنان با افت مواجه شود. همیشه وضعیت کلی بازار و شاخص ها را در نظر بگیرید.

توصیه های کلیدی برای تسلط بر تابلوخوانی

برای تبدیل شدن به یک تابلوخوان حرفه ای، نکات زیر را همواره به خاطر داشته باشید:

• تمرین مستمر: تابلوخوانی یک مهارت عملی است. هر روز بازار را رصد کنید، نمادهای مختلف را تحلیل کنید و سعی کنید ارتباط بین الگوهای تابلو و حرکت های قیمتی را درک کنید.
• به روزرسانی دانش: بازار سرمایه دائماً در حال تغییر است. همیشه به دنبال یادگیری مفاهیم جدید، فیلترهای کارآمدتر و الگوهای رفتاری نوین باشید.
• ترکیب با سایر تحلیل ها: هرگز تابلوخوانی را جایگزین تحلیل بنیادی و تکنیکال نکنید، بلکه آن را به عنوان مکملی قدرتمند به کار ببرید.
• مدیریت ریسک: حتی بهترین تحلیل ها هم ممکن است خطا داشته باشند. همواره اصول مدیریت سرمایه و ریسک را رعایت کنید و از سرمایه گذاری بیش از حد در یک سهم پرهیز کنید.

---

نتیجه گیری

تابلوخوانی در بورس، بیش از یک تکنیک، یک هنر است؛ هنر خواندن ذهن بازار و درک پیچیدگی های عرضه و تقاضا در لحظه. با تسلط بر اصول تابلوخوانی، از جمله تحلیل دقیق سایت TSETMC، شناخت مفاهیمی نظیر حجم معاملات، قدرت خریدار و فروشنده، ردیابی پول هوشمند، و درک معاملات کد به کد و بلوکی، می توانید دیدگاه عمیق تری نسبت به حرکت های کوتاه مدت و میان مدت سهام پیدا کنید. این مهارت، به شما این امکان را می دهد که با سرعت بیشتری به تغییرات بازار واکنش نشان دهید و با ترکیب آن با تحلیل های بنیادی و تکنیکال، به تصمیمات معاملاتی آگاهانه تر و سودآورتری دست یابید. موفقیت در تابلوخوانی مستلزم تمرین مداوم، به روزرسانی دانش و رعایت اصول مدیریت ریسک است تا بتوانید در مسیر پرچالش بازار سرمایه، با اطمینان قدم بردارید.